برهم کنش شوری آب و سطوح مختلف آبیاری بر رشد فیزیولوژیکی زیتون

کشور ایران طی چند سال اخیر بدلیل کمبود بارندگی و یا عدم پراکندگی مناسب بارش با مشکل کم آبی روبرو شده است. این امر مناطق حاصلخیزی از جمله استان فارس، بدلیل قطب بودن در تولید گندم و عدم استفاده کافی و مناسب از روش های نوین آبیاری و الگوی متناسب با شرایط خشکسالی، بویژه شهرستان مرودشت را با مشکلات زیادی روبرو نموده است که از آن جمله می توان به شور شدن و کم شدن منابع آب زیرزمینی بخش مرکزی این شهرستان اشاره نمود. از طرفی، منابع آب زیرزمینی در این شهرستان به شدت مورد هجوم مصرف کنندگان قرار گرفته و افت شدید کیفیت و کمبود این منابع را باعث شده است. کشاورزان در راستای مقابله با این امر، اقدام به تغییر الگوی کشت نموده و با کشت گیاهان مقاوم به شوری از جمله کشت زیتون و پسته، سعی در مرتفع نمودن وضعیت پیش آمده نموده اند. بنابراین، در این تحقیق، سعی شده است برهمکنش شوری آب آبیاری و کم آبیاری بر روی رشد فیزیولوژیکی گیاه زیتون مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور، آزمایش به مدت سه سال (2015-2013)، در باغ زیتون 7 ساله (رقم روغنی) کشت شده در خاک شنی، با تراکم کشت 5/5×5/5 متر، در 5 سطح آبیاری (25، 50، 75، 100 و 125 درصد نیاز آبی زیتون) و 3 سطح شوری (1S، 2 Sو 3S) آب آبیاری و با 3 تکرار در قالب آزمایش فاکتوریل، به صورت بلوک های کاملا تصادفی انجام شد. آبیاری درختان با روش قطره ای و به صورت روزانه اجرا گردید. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین IWUE در سال 2013، به ترتیب در تیمارهای I3S1 (94/131) و I2S2 (66/46)، در سال 2014 به ترتیب در تیمارهای I3S1 (14/114) و I5S1 (29/38) و در سال 2015 به ترتیب در تیمارهای I3S1 (95/96) و I5S1 (10/33) حاصل شد. لذا در هر سه سال متوالی، تیمار I3S1 بیشترین تاثیر را بر روی IWUE داشته است. بعبارتی سطح پایین شوری و سطح متوسط آبیاری بهترین IWUE را به خود اختصاص داد. یافته های این تحقیق در مورد TE نشان داد که در هر سه سال متوالی، بهترین تاثیر برهمکنش شوری و کم آبیاری در تیمار I3S3 بوده است. در شوری بالا به دلیل استرس وارد شده به گیاه، پتانسیل آب برگ کاهش یافته و در نتیجه فشار آب موجود در برگ ها کمتر از VPDl.a (کمبود فشار بخار اشباع در سطح برگ) شده و باعث کاهش هدایت روزنه ای (gs) و بسته شدن روزنه می شود. به طور کلی از تیمار I1 تا I4 آبیاری، بیشترین اثر بر راندمان تعرق در سطح شوری S3 اتفاق افتاد.