مروری بر اثرات درمانی گیاه خارخاسک

خارخاسک (Tribulus terrestris)، گیاهی یکساله بوده که در مناطق گرم و مرطوب، در نواحی مدیترانه و نواحی گرم اروپا، آسیا، آفریقا و استرالیا پراکنده است. این گیاه دارای فواید مختلفی بوده و در طب سنتی برای درمان انواع بیماری ها از جمله دفع سنگ کلیه، کاهش فشار خون، خواص ضد دیابتی، درمان بیماری های دستگاه قلبی-عروقی، اختلالات معدی-روده ای، تقویت عملکرد جنسی در مردان و درمان بیماری های کبدی توصیه می شود. هدف این مطالعه بررسی خواص درمانی و فارماکولوژیک خارخاسک در منابع طب سنتی و مقالات علمی در طب مدرن است. این مطالعه یک مرور سیستماتیک است که بر اساس چک لیستPRISMA  انجام گرفت. بر اساس کلید واژه ها، 440 عنوان انتخاب و پس از حذف مقالات تکراری، 129 مقاله از پایگاه های مختلف از جمله PubMed،SID،ScienceDirect ، Scopus ، Magiran و موتور جستجوی Google Scholar بدون محدودیت زمانی استخراج شد. خارخاسک دارای خواص متعددی از جمله خاصیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی، پاکسازی رادیکال های آزاد و مهار پراکسیداسیون چربی است و از طریق مکانیسم های مختلف سلولی و مولکولی موجب خواص مختلف فارماکولوژیک و درمانی می شود. از جمله مهم ترین خواص درمانی این گیاه خواص ضد التهابی و ضد سرطانی است. همچنین مطالعات متعدد بالینی نشان دادند که مصرف توام عصاره خارخاسک با داروهای شیمی درمانی موجب کاهش عوارض جانبی داروها می شود. با توجه فقدان سمیت و خواص متنوع خارخاسک، مصرف ترکیبات این گیاه به عنوان مکمل دارویی در رژیم های درمانی جهت بیماری های مختلف مورد توجه قرار گرفته است.