ارزیابی موقعیت سامانه های آبیاری بارانی اجرا شده با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: دشت زنجان)

ارزیابی های به عمل آمده در سال های اخیر نشان می دهد، عملکرد سامانه های آبیاری بارانی در ایران مطلوب نمی باشد. عدم بررسی دقیق در انتخاب سیستم آبیاری بارانی متناسب با شرایط مختلف هر منطقه یکی از مهم ترین عوامل موثر بر کم بودن راندمان آبیاری در این نوع سامانه ها می باشد. در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، محدوده اراضی مستعد به منظور اجرای سامانه های آبیاری بارانی در دشت زنجان تعیین شد. بدین منظور عوامل اثرگذار در انتخاب سامانه آبیاری بارانی شامل عوامل اقلیمی، خصوصیات کمی و کیفی خاک، خصوصیات کیفی آب، توپوگرافی، عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مجموع شامل تعداد 15 عامل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفت. نقشه های پهنه بندی هر کدام از عوامل ذکر شده و در نهایت نقشه اراضی مستعد در محیط ArcGIS تهیه شد. در نهایت موقعیت تعداد 52 طرح آبیاری بارانی اجرا شده در نقشه پهنه بندی اراضی مستعد جانمایی و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد، حدود 23/19 درصد از مساحت محدوده مورد مطالعه کاملا مناسب اجرای سامانه های آبیاری بارانی بوده و 92/26 درصد در کلاس مناسب و مستعد و 31/17 درصد نیز در کلاس بدون محدودیت طبقه بندی شد. هم چنین نتیجه ارزیابی موقعیت طرح های اجرا شده نیز نشان داد، 25 درصد از طرح های اجرا شده در اراضی با محدودیت کم و 54/11 درصد نیز در اراضی نامناسب اجرا شده است.