بررسی اثرات زیستی اسانس 14 گونه گیاهی روی شپشک آردآلود پنبه Phenacoccus solenopsis Tinsley (Hem: Pseudococcidae) در شرایط آزمایشگاهی

اخیرا تحقیقات زیادی در رابطه با کاربرد اسانس های گیاهی یا اجزای سازنده آن ها به عنوان جایگزین ایمن برای سموم شیمیایی متداول انجام شده است. در این مطالعه اثرات زیستی اسانس 14 گونه گیاهی شامل نعناع فلفلی، کلپوره، رزماری، نعناع گربه ای، پونه، ریحان، نعناع خوراکی، بادرشبویه، مرزه خوزستانی، مرزنگوش، مورد، اکالیپتوس، شیشه شور و جاشیر روی پوره سن یک و حشرات بالغ شپشک آردآلود پنبه در شرایط آزمایشگاهی در دمای 1± 25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره  نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی ارزیابی شد. اسانس های گیاهی با استفاده از دستگاه کلونجر و با روش تقطیر با آب استخراج شدند. در این پژوهش مشخص شد که اسانس پونه، نعناع فلفلی، نعناع خوراکی و نعناع گربه ای روی پوره سن یک با LC50 معادل 49/113، 74/129، 04/163 و 05/193 پی پی ام بیشترین کشندگی را داشتند. همچنین اسانس گیاهان پونه، نعناع فلفلی، جاشیر و مرزه خوزستانی به ترتیب با LC50 معادل 12/370، 58/400، 87/413 و 81/430 پی پی ام بیشترین کشندگی را روی بالغین شپشک داشتند. اسانس پونه در غلظت LC30 و LC40 به ترتیب با 33/83 و 33/93 درصد دورکنندگی دارای بیشترین خاصیت دورکنندگی روی حشرات بالغ بود. در آزمایش بررسی دوام اسانس ها روی پوره سن یک و حشرات بالغ شپشک آردآلود پنبه، مشخص شد که با گذشت زمان اثر سمیت اسانس ها کاهش می یابد. اسانس گیاه پونه بالاترین دوام را روی پوره سن یک (97/9 روز) و حشرات بالغ شپشک (74/17 روز) داشت. بر اساس نتایج به دست آمده، در بین اسانس های مورد مطالعه، بیشترین اثر حشره کشی در اسانس پونه مشاهده گردید.