بررسی اثرهای نوسان اطلس شمالی بر شرایط هواشناختی کیفیت هوای شهر تهران در دوره 2006 تا 2017

در مقاله حاضر، اثرهای احتمالی نوسان اطلس شمالی (NAO) بر کیفیت هوای شهر تهران بررسی شده است. به این منظور، ابتدا با استفاده از شاخص روزانه NAO و شاخص کیفیت هوای مربوط به دوره های با هوای آلوده و سالم از سال 2007 تا 2016، تاخیر زمانی تاثیر این دورپیوند در هر دوره به دست آمده است. سپس برای بررسی موردی شرایط همدیدی و دینامیکی، داده های روزانه ERA-interim مربوط به ECMWF در بازه زمانی 1979 تا 2017 به کار رفته است.     بررسی ارتباط بین شاخص روزانه NAO و شاخص کیفیت هوای شهر تهران با محاسبه ضریب همبستگی بیانگر آن است که در دوره های هوای آلوده، به طور نسبی فاز مثبت NAO و در دوره های هوای سالم فاز منفی غالب است. نتایج بررسی های موردی در شرایطی که بیشترین همبستگی بین شاخص کیفیت هوای تهران و شاخص روزانه NAO وجود دارد، نشان می دهد در مواردی که فاز NAO مثبت است، با انحراف جریان های جوی به سمت شمال اروپا، فرارفت هوای گرم و مرطوب به این منطقه رخ می دهد، حال آنکه خاورمیانه شرایط سرد و خشک همراه با حرکت های نزولی دارد که می تواند باعث وارونگی دما و انباشت آلاینده ها در این منطقه شود. از سوی دیگر، زمانی که فاز NAO منفی است، مداری و قوی تر شدن جریان ها که با انتقال رطوبت و دمای کمتر از اقیانوس اطلس به سمت شرق همراه است، به بهبود کیفیت هوا کمک می کند.     از دیگر نتایج پژوهش حاضر این است که مکان استقرار کم فشار ایسلند و پرفشار آزورز روی اقیانوس اطلس، جهت محور آنها و مشارکت با پدیده های دیگر به خصوص پرفشار سیبری، تاثیر مستقیم بر مسیر جریان های جوی، ایجاد پشته ها و ناوه ها و همچنین مکان قرارگیری جت های جنب حاره ای و جنب قطبی دارند و به صورت غیرمستقیم بر کیفیت هوا اثر می گذارند.