کنترل زیستی قارچ فوزاریوم اکسیسپوروم فرم اختصاصی لیکوپرسیسی و القای آنزیم دفاعی فنیل آلانین آمونیالیاز در گوجه فرنگی توسط جدایه های آنتاگونیست تریکودرما و باسیلوس

در اغلب کشورها به ویژه ایران، بیماری پژمردگی آوندی فوزاریومی از عوامل اصلی محدود کننده تولید گوجه فرنگی است. باتوجه به تاثیر نامناسب کاربرد ترکیبات شیمیایی بر سلامت، مطالعه راهکارهای جایگزین برای کنترل بیماری حائز اهمیت است. این پژوهش با هدف ارزیابی قابلیت برخی جدایه های بومی قارچ تریکودرما و باکتری باسیلوس در کنترل زیستی قارچ فوزاریوم اکسیسپوروم فرم اختصاصی لیکوپرسیسی انجام شد.
 
مواد و روش ها: بازدارندگی از رشد میسلیوم های قارچ بیمارگر فوزاریوم توسط جدایه های تریکودرما و باسیلوس در محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین قابلیت کلونیزاسیون این جدایه ها نیز بررسی شد. تاثیر کاربرد مجزا و توام جدایه های آنتاگونیست بر شاخص شدت بیماری پژمردگی آوندی فوزاریومی وبرخی عوامل رشدی گوجه فرنگی تعیین گردید. همچنین پتانسیل جدایه های یاد شده در القای آنزیم دفاعی فنیل آلانین آمونیالیاز در گیاهچه های آلوده به بیمارگر فوزاریوم بررسی شد.
 
یافته ها: عوامل بیوکنترلی درجات مختلفی از بازدارندگی رشد فوزاریوم را نشان دادند. جدایه های تریکودرما با بازدارندگی قابل توجه (72.06% و 69.16%)، در مهار بیمارگر موفق تر عمل کردند. این جدایه ها کلونیزه کننده های قدرتمند بیمارگر نیز بودند. آنتاگونیست ها با سطوح متفاوت بر شاخص شدت بیماری تاثیرگذار بودند. تیمارهای مجزا و ترکیبی جدایه های تریکودرما در مقایسه با باسیلوس، در کاهش شدت بیماری و بهبود عوامل رشد موثرتر بودند. سطح فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز نیز در تیمارهای تریکودرما در مقایسه با شاهد (فوزاریوم) افزایش یافت. کاربرد هم زمان این جدایه ها در مقایسه با تیمار مجزا در القای آنزیم موثرتر بود.
 
در این پژوهش جدایه های آنتاگونیست تریکودرما عملکرد موفقی در مهار بیمارگر داشتند، از این رو کاربرد این جدایه ها به عنوان عواملی با تاثیرات چند جانبه می تواند در کنترل زیستی بیماری پژمردگی آوندی فوزاریومی گوجه فرنگی کارآمد باشد.