ارزیابی اثر عضویت ایران در موافقت نامه های تجاری بر صادرات زعفران

امروزه کشورهای در حال توسعه به منظور دستیابی به بازارهای هدف ایمن تر و کاهش موانع تجاری، سعی به حضور در توافق نامه های تجاری دارند. ایران نیز در موافقت نامه های تجاری سازمان همکاری های اقتصادی (ECO) و نظام جهانی ترجیحات تجاری (GSTP) حضور دارد. با وجود آن که به طور عمومی این باور وجود دارد که حضور در موافقت نامه های تجاری به طور کلی اثری مثبت بر جریان تجارت کشورها دارد، ولی هیچ تضمینی برای اثر مثبت آن بر تجارت همه کشورها و کالاها وجود ندارد. با توجه به اهمیت صادرات زعفران برای ایران، هدف پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که آیا عضویت ایران در توافق نامه های تجاری موجب افزایش صادرات زعفران به کشورهای واردکننده عضو شده است؟ برای دستیابی به این هدف، از الگوی جاذبه و داده های صادرات زعفران در دوره زمانی 2001-2014 استفاده گردید. نتایج نشان داد که متغیرهای درآمد و جمعیت واردکنندگان زعفران اثری مثبت و معنی دار و متغیرهای فاصله جغرافیایی و بحران اقتصادی اثری منفی و معنی دار بر صادرات زعفران داشته است. براساس نتایج، عضویت ایران در موافقت نامه های تجاری اثری منفی و معنی دار (475/3-) بر صادرات زعفران ایران داشته است. به عبارتی عضویت در موافقت نامه های تجاری نتوانسته موجب افزایش صادرات زعفران ایران به شرکای تجاری عضو در موافقت نامه ها شود. این موضوع بیانگر این است که صادرکنندگان علی رغم وجود ظرفیت های مناسب نتوانسته اند که از آن بهره ببرند، لذا پیشنهاد می شود که شرکت های صادراتی زعفران، از بسترهای نهادی و قانونی ایجاد شده به واسطه حضور ایران در این موافقت نامه های تجاری جهت اتخاذ سیاست ها و استراتژی های مناسب بازاریابی بلندمدت جهت افزایش صادرات زعفران ایران به شرکای تجاری عضو توافق نامه و توسعه سبد بازارهای صادراتی هدف بهره ببرند.