اهمیت طراحی ابزار بومی تاب اوری مدارس در حوادث و بلایا

در دنیا رخداد انواع مخاطرات و به دنبال آن آسیب های مالی و جانی توجه به موضوع آموزش برای ارتقاء آمادگی رادر اسناد بالادستی دو چندان کرده است. اهمیت آموزش بلایا دربرنامه عملیاتی هیوگو 2005-2015(1)  و چارچوب  Sendai 2015-2030(2) با رویکرد کاهش خطر بلایا، ایجاد تاب آوری در راستای توسعه پایدار مکررا تاکید شده است. در این میان مدارس نقش مهمی در اموزش نسل ها به عهده دارند که می تواند با گذر زمان در افزایش تاب اوری و کاهش خطر بلایا نقش موثری داشته باشد(3). مدارس به عنوان مکان آموزشی هر ساله میزبان تعداد بیشماری از دانش آموزانی هستند که بیشتر زمان روزانه خود را در آن محیط سپری میکنند. مدارس علاوه بر نقش مکان آموزشی به عنوان یک ظرفیت جامعه برای محل تجمع و اسکان اضطراری در زمان رخداد حوادث و بلایا نیز در نظر گرفته می شود(4). این درحالی است که در برخی موارد به علت آسیب سازه و عدم تاب آوری سازه ای هنگام رخداد حوادث و بلایا بدین منظور کارا نمی باشد. از سویی دیگر هر ساله تعداد زیادی از دانش آموزان  مدارس به دنبال رخداد مخاطرات طبیعی و انسان ساخت دچار آسیب و حتی مرگ می شوند.مثلا زلزله و سونامی ژاپن  (2011) منجر به آسیب  6000 مدرسه و مرگ  607  نفر (575 دانش آموز و 24 معلم) شد(5). زلزله  bohol  فیلیپین(2013)نیز منجر به آسیب 604 مدرسه ابتدایی و 92 دبیرستان گردید(6). این ها نمونه ای از آسیب های مدارس است و این در حالی است که با اجرا و نظارت بر استانداردهای سازه ای ، زیرساخت ها، تدوین فرایند عملکردی  در مدارس همراه با افزایش حساسیت و دقت می توان ایمن سازی، سطح آمادگی و تاب آوری مدارس را ارتقاء داد (7) تا محیطی امن و مطمئن نه تنها برای آموزش دانش آموزان در هنگام رخداد حوادث و بلایا باشد بلکه اسکانی مناسب برای بازماندگان بلایا نیز باشد. همچنین باید توجه داشت که مدارس تاب آور میتوانند با ایجاد برنامه های آموزشی در حوزه درک خطر و اقدامات پیشگیرانه سطح آمادگی جامعه را برای پاسخ مناسب در شرایط حوادث و بلایا بهبود بخشند(8). داشتن ابزار مناسب برای سنجش سطح تاب آوری از مباحث چالش برانگیز است که موضوع دغدغه پژوهشگران حوزه حوادث و بلایا می باشد.
لذا ضروری است ابزار بومی مناسب جهت سنجش و بررسی مولفه های موثر بر تاب اوری مدارس تهیه و در دسترس متولیان از جمله سازمان آموزش و پرورش قرار گیرد.