شرح‏ حال‏ گیری و معاینه قلب ازدیدگاه طب ایرانی

به حدود نوزده بیماری قلبی در کتب مختلف طب ایرانی اشاره شده است.در بحث امور طبیعیه با توجه به اینکه قلب معدن حرارت غریزی است، عملکردهای بیشتری برای روح قلبی و حرارت غریزی ذکر شده که اختلال آنها نیز می تواند در زیرمجموعه امراض قلب قرار داده شود. از بررسی عملکرد ادویه قلبیه در طب ایرانی که شامل مفرحات و تریاقات هم است می توان به گستره وسیع تر عملکرد قلب در این طب پی برد. علی رغم اهمیت قلب در طب ایرانی به نحوه شرح حال‏گیری و معاینه قلب به صورت یک جا و مدون اشاره نشده است و به همین علت در این مقاله سعی شده به صورت طبقه بندی شده نحوه ارزیابی قلب منتشر شود.

مواد و روش ها:

تحقیق به روش مطالعه کتابخانه ای انجام گرفت. کتب طبی معتبر مانند قانون، ذخیره خوارزمشاهی، اکسیر اعظم، کامل الصناعه، خلاصه الحکمه، مفرح القلوب و... مورد بررسی قرار گرفتند. مطالب مربوط به امراض قلبی و روح قلبی بررسی شدند و متون مرتبط با آن در نرم افزار نور با استفاده از کلید واژه هایی مانند قلب، روح حیوانی، طبیعت مدبره، نبض، قوت جستجو شد. از کتب طب نوین آخرین چاپ کتاب بیماری های قلبی برانوالد و کتاب قلب هرست و مقالات پژوهشی در مورد قلب در طب ایرانی و رایج در پایگاه های داده ای مختلف نیز بررسی شدند. سپس یافته های به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته ها:

جامع ترین چک لیست ارزیابی قلب در طب ایرانی توسط ابن‏سینا در کتاب سوم قانون ارائه شده و به پیروی از او در سایر کتاب ها همچون اکسیر اعظم آمده است. طبق نظر ابوعلی سینا قلب باید از هشت یا ده وجه مورد ارزیابی قرار بگیرد.

نتیجه گیری:

به نظر می رسد که در طب ایرانی قلب مفهوم وسیع تری نسبت به طب رایج دارد و بنابراین شرح حال و معاینه قلب در آن جامع تر است. لذا اخذ شرح حال و معاینه قلب به صورت مدون بر مبنای طب ایرانی احتمالا می تواند سرعت ارزیابی بیمار را افزایش داده، احتمال خطا در تشخیص را کم کند و به متخصص طب ایرانی، مواقع خطر و زمان ارجاع به متخصص قلب را یادآوری کند.