ماهیت رابطه استناد و معیار احراز آن

احراز رابطه استناد، نقش مهمی در تحمیل مسئولیت کیفری یا مدنی بر مرتکب دارد. از این جهت، علیرغم این که بررسی ماهوی و شکلی این رابطه در ابعاد ثبوتی و اثباتی، از اهمیت بسزایی برخوردار است لیکن تبیین این موضوع در موارد تسلسل علل و اسباب با صعوبت بیشتری مواجه است. این نوشتار با بررسی ماهوی رابطه استناد، آن را در ارتباط با عنصر مادی جرم و به تبع آن دارای ماهیتی مادی و علمی دانسته و در پی اثبات این مهم است که رابطه استناد، به عنوان یک مجرا، جهت سریان تاثیر مادی افعال، دخیل در اضرار محسوب می شود. با فقدان عناصر موثر در این رابطه - یعنی علل و اسباب عدوانی و نتیجه - بحث انتفای رابطه استناد و در نهایت عدم مسئولیت مرتکب مطرح می گردد. در بعد شکلی و اثباتی نیز بایستی اذعان نمود که این رابطه از طریق مادی و علمی اثبات می شود و در آن ارتکازات ذهنی یا عرفی که  مبتنی بر تسامح اند، جایی نداشته و فقط این موارد در خصوص رابطه استناد در حدی قابل اعتناست که منطبق با واقعیات موجود و برگرفته از  طرق علمی و عقلی باشد.