برآوردهای پارامترهای ژنتیکی و توارث پذیری صفات دخیل در فرآیند فتوسنتز در توده های گندم وحشی Aegilops tauschii تحت شرایط تنش کم آبی

خویشاوندان وحشی گندم یکی از مهم ترین ذخایر ژنتیکی برای استفاده در برنامه های به نژادی گندم می باشند. در این تحقیق یک مجموعه متشکل از 49 توده گندم دیپلوئید وحشی واجد ژنوم D (Aegilops tauschii Coss.) در دو شرایط عدم تنش و تنش کم آبی از نظر برخی از صفات مرتبط با فرآیند فتوسنتز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس در شرایط تنش کم آبی نشان داد بین توده های مختلف از نظر صفات میزان کلروفیل a، کلروفیل b، محتوای کل کلروفیل، ظرفیت فتوسنتزی، حداکثر کارایی فیتوشیمیایی فتوسیستم II و بیوماس های تر و خشک گیاهچه اختلاف معنی داری وجود داشت. تنش کم آبی موجب کاهش کلیه صفات شد و بیش ترین میزان کاهش مربوط به بیوماس تر و خشک و هم چنین میزان کلروفیل b بود. علاوه براین، پارامترهای ژنتیکی نیز متاثر از شرایط تنش بودند به طوری که در شرایط تنش کم آبی میزان وراثت پذیری صفات افزایش یافت. در شرایط تنش کم آبی میزان پیشرفت ژنتیکی صفات اندازه گیری شده نیز افزایش یافت و دامنه آن بین 04/54 - 46/3 متغیر بود. بیش ترین مقدار پیشرفت ژنتیکی مربوط به صفات بیوماس تر (04/54 درصد)، میزان کلروفیل b (93/29) و ظرفیت فتوسنتزی (44/26 درصد) بود. تحت هر دو شرایط محیطی، بیش ترین میزان ضرایب تغییرات محیطی (ECV)، فنوتیپی (PCV) و ژنوتیپی (GCV) نیز مربوط به صفات بیوماس تر گیاهچه، کلروفیل b و ظرفیت فتوسنتزی بود. به طورکلی با توجه به وجود سطح بالایی از تنوع ژنتیکی در گونهAe. tauschii و بالا بودن میزان وراثت پذیری صفات اندازه گیری شده در این گونه، انجام مطالعات تکمیلی بر روی این منابع ژرم پلاسمی توصیه می شود.