جامعه شناسی قواعد همسر گزینی در سیره معصومین علیهم السلام

گزینش همسر فرآیندی است که تابع قواعدی از ارزش ها و هنجارهای اجتماعی است. هدف این پژوهش شناخت همه جانبه همسر گزینی با توجه به بافت اجتماعی صدر اسلام، در سیره معصومین است. روش در این پژوهش، تاریخی و از نوع اکتشافی، توصیفی و داده در آن کیفی است. مبنای تحلیل داده ها، تحلیل گفتمان است. گفتمان هم صورتی خاص از زبان و هم صورتی خاص از تعامل اجتماعی است؛ لذا در سه سطح، تحلیل اجتماعی، شناخت اجتماعی و ابعاد گفتمان، به توصیف موضوع می پردازد. تغییر در بافت اجتماعی عام، از نظام قبیلگی به نظام سیاسی واحد با قوانین همه جانبه برای همه اقشار جامعه، و تغییر ایدئولوژی نژادپرست و جنسیت گرای مردانه به انسان گرای ورای نژاد، قومیت و جنسیت، و تغییر نگرش نسبت به زن و دختر و حق انتخاب آنها برای آینده زندگی، و حفظ حرمت والدین در زمینه همسرگزینی، محورهای اصلی در سیره معصومین، پیرامون قواعد همسر گزینی است. بر همین اساس ممنوعیت های ازدواج، انواع ازدواج (تایید ازدواج صداق، عقد موقت، و اصلاح تدریجی ازدواج کنیزان و ممنوع نمودن سایر ازدواجها)، ساختار همسرگزینی، معیارها و حق انتخاب همسر در سیره معصومین نسبت به دوره قبل از اسلام تغییر بنیادی پیدا کرد که در این پژوهش به آنها اشاره شده است. حاصل آن که، بافت اجتماعی، بایدها و نبایدها، نوع نگرش و ارزش های اجتماعی و فرهنگی، با گفتمان و بالعکس، در زمینه همسر گزینی ارتباط پیچیده و چند جانبه دارند و تغییر و یا اصلاح در هر کدام، در سایر ابعاد اثر گذار است.