بررسی تغییرات زمانی و مکانی فصل برفی و تاریخ های آغاز و پایان آن در منطقه کوهستانی زاگرس

برای پایش روند تغییرات زمانی و مکانی برف در مناطق برف گیری مانند زاگرس نیاز به داده های درازمدت برف با دقت مکانی بالا است، در حالی که در بیشتر ایستگاه های منطقه زاگرس اندازه گیری برف یا انجام نشده و یا آمار آن در دسترس نیست. از این رو، در این پژوهش برای بررسی تغییرات زمانی و مکانی فصل برفی در منطقه زاگرس از داده های روزانه عمق برف ERA-Interim/Land در دوره آماری 2010-1979 میلادی استفاده شد. سپس، برای هر سال آبی (اکتبر تا سپتامبر سال بعد) از دوره آماری مورد مطالعه، نخستین تاریخی که در آن بیش از یک سانتی متر برف ریزش کرده، به عنوان نخستین روز برفی و آخرین تاریخی که بیش از یک سانتی متر برف دریافت کرده است، به عنوان آخرین روز برفی سال و فاصله زمانی میان این دو تاریخ نیز به عنوان فصل برفی سال تعریف شد. شیب تغییرات روند سری های زمانی زمان آغاز و پایان ریزش برف و طول فصل برفی نقاط مختلف منطقه مورد مطالعه با استفاده از رگرسیون خطی و برآوردگر خطی سن برآورد و معنی داری آن ها به کمک آزمون من-کندال آزمون شد. افزون بر این، میانگین تاریخ های آغاز و پایان ریزش برف و طول فصل برفی در دهه های مختلف دوره مورد مطالعه با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین، ارتباط بین تاریخ های آغاز و پایان ریزش برف و طول فصل برفی در منطقه با ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی آزمون شد. نتایج نشان داد که الگوی توزیع مکانی تاریخ نخستین و آخرین ریزش برف و طول فصل برفی منطقه مورد مطالعه با طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع ایستگاه ها رابطه معنی داری دارد. بررسی روند تغییرات زمانی پارامترهای یاد شده نیز نشان داد که در بخش گسترده ای از زاگرس زمان آغاز نخستین بارش برف سال به تاخیر افتاده است و زمان ریزش آخرین برف سال نیز پیش افتاده است. پس، افتادن نخستین بارش برف سال و پیش افتادن آخرین بارش برف سال باعث کوتاه تر شدن طول فصل برفی در منطقه شده است. بخش بزرگی از این روند کاهشی نتیجه کاهش شدید و معنی دار سری زمانی زمان آخرین برف سال است که با شیب تندی کاهش یافته و خود را از ماه مارس به ماه های آوریل و ژانویه منتقل کرده است.