چشم انداز اثرات تغییر اقلیم بر جریان کمینه حوضه کرخه، افق 2070 تا 2100

افزایش گازهای گلخانه ای ضمن تاثیر بر روی عناصر آب و هوایی، سامانه های متاثر از این متغیرها، نظیر منابع آب، کشاورزی، محیط زیست، بهداشت و اقتصاد را نیز دگرگون می سازد. تغییر آب و هوا، با ایجاد تغییرات در چرخه هیدرولوژی باعث اثرات معنی داری در منابع آب می شود. برای بررسی تغییرات آب و هوا در آینده، روش های مختلفی وجود دارد که مهمترین آن ها مدل های اقلیمی هستند. مدل های گردش کلی جفت شده (AOGCM) متغیرهای اقلیمی را در وسعت چند ده هزار کیلومتر مربع شبیه سازی می کنند، اما قادر به شبیه سازی فرایندهای منطقه ای و کوچک مقیاس آب و هوا نیستند. برای رسیدن به این مهم، از روش های ریز مقیاس نمایی استفاده می شود که یکی از مهمترین آن ها روش های دینامیکی می باشد. این روش، مبتنی بر بالا بردن قدرت تفکیک و تجزیه هرچه بیشتر مدل های گردش کلی هستند. در این مطالعه، به بررسی اثرات تغییر آب و هوا بر جریان کمینه حوضه کرخه، به عنوان یکی از مهمترین حوضه های کشور از لحاظ آورد آبی و کشاورزی، پرداخته شده است. برای این منظور، از مدل ریز مقیاس نمایی دینامیکی PRECIS برای برآورد بارش و دما در دوره 2070 تا 2100 و تحت دو سناریوی A2 و B2 استفاده شده است. برای برآورد دبی روزانه در سال های آتی نیز از مدل هیدرولوژیکی SWAT (که یک مدل جامع و پیوسته در مقیاس حوضه ای می باشد) استفاده شده است. بدین صورت که مقادیر بارش و دمای خروجی مدل PRECIS تحت سناریو های مختلف به مدل وارد و مقدار دبی روزانه برای زیرحوضه ها برآورد شد. سپس، شاخص های جریان کمینه (سه شاخص Q 75 ،Q90 و Q95) از منحنی های تداوم و سری جریان های کمینه 10 و 30 روزه در هر یک از زیرحوضه ها محاسبه شد. بررسی شاخص های جریان کمینه طی دوره آینده نشان می دهد که تحت سناریوی A2، جریان کمینه حدود 70 درصد افزایش خواهد داشت و این افزایش دبی کمینه در قسمت های شمالی حوضه بیشتر است. این در حالی است که تحت سناریوی B2، شاخص ها نشان از کاهش 50 درصدی جریان کمینه در افق 2080 دارند. اما توزیع مکانی جریان کمینه نسبت به دوره پایه تغییری نخواهد داشت. لذا، مناطق مرکزی و تا حدودی شمالی حوضه تحت این سناریو، خشکسالی های شدیدی را تجربه خواهد کرد. از این رو، با توجه به اثرات متفاوت تغییر اقلیم بر جریان کمینه تحت سناریوهای مختلف، در طرح های مدیریتی باید عدم قطعیت سناریو ها و همچنین، وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه در آینده مد نظر قرار گیرد.