شبیه سازی رواناب به کمک مدل SWAT در مقیاس سالانه (مطالعه موردی: حوضه آبریز نیشابور)

رواناب از مولفه های اصلی بیلان آب در سطح حوضه آبریز است که برآورد دقیق آن به شبیه سازی بهتر هیدرولوژیک حوضه آبریز کمک می نماید. در این پژوهش از مدل [1]SWAT برای شبیه سازی رواناب در حوضه آبریز نیشابور با مساحت 9500 کیلومتر مربع در حد فاصل سال های 1386 تا 1389 استفاده شد. بدین منظور مدل SWAT با استفاده از داده های اندازه گیری شده رواناب در سه ایستگاه هیدرومتری اندراب، خرو مجموع و حسین آباد در طی سال های 1376 تا 1386 واسنجی شد. برای واسنجی، بررسی عدم قطعیت و تحلیل حساسیت مدل از الگوریتم SUFI-2 استفاده شد. نتایج نشان داد که پارامترهایی نظیر تلفات انتقال آبراهه ای، شماره منحنی نفوذ و فاکتورهای مربوط به ذوب برف بیشترین حساسیت را در برآورد دبی رواناب از خود نشان دادند. واسنجی مدل در هر سه ایستگاه اندراب، خرو مجموع و حسین آباد به ترتیب با استناد به مقادیر 84/0، 77/0 و 92/0 برای ضریب کارایی (نش- ساتکلیف) مناسب ارزیابی شد، اگرچه کم برآوردی نقاط اوج هیدروگراف به صورت نسبی مشاهده شد. مقادیر همین معیار برای دوره اعتبارسنجی نیز به ترتیب 92/0، 66/0 و 71/0 به دست آمد. ریشه میانگین مربعات خطا نیز در مرحله واسنجی در بازه 46/0 تا 57/0 متر مکعب در ثانیه و در مرحله اعتبارسنجی در بازه 06/0 تا 19/0 متر مکعب در ثانیه برای ایستگاه های مذکور متغیر بود. نتایج نشان داد که در نظر گرفتن مفاهیم مدیریت گیاهی، تخمین مقادیر رواناب را به میزان قابل توجهی بهبود می بخشد.