تاب آوری اخلاقی تحصیلی: از مفهوم سازی تا سنجش

هدف پژوهش حاضر مفهوم سازی سازه تاب آوری اخلاقی تحصیلی و تهیه ابزاری جهت سنجش آن و تعیین خصوصیات روان سنجی آن بود. تاب آوری اخلاقی تحصیلی به عنوان ظرفیت حفظ و بازیابی یکپارچگی در مواجهه با دشواری های اخلاقی مربوط به حوزه آموزش و تحصیل و به عنوان بعد جدیدی از سازه تاب آوری اخلاقی مفهوم سازی شد. مقیاس تاب آوری اخلاقی تحصیلی با 26 گویه و از طریق مصاحبه با دانشجویان، بر رسی کدهای اخلاق حرفه ای آموزش و با الهام از ابزارهای موجود در رابطه با پریشانی اخلاقی تهیه شد. به منظور بررسی خصوصیات روان سنجی مقیاس 500 نفر از دانشجویان (330 دختر و 170 پسر) دانشگاه شیراز به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به مقیاس تاب آوری اخلاقی تحصیلی پاسخ دادند. همچنین برای بررسی روایی همگرای مقیاس از پرسش نامه های تاب آوری کانر و دیویدسون، کارآمدی اخلاقی، هویت اخلاقی، احساس شرم و گناه و عدم درگیری اخلاقی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به روش مولفه های اصلی با چرخش واریماکس در نیمی از نمونه، حاکی از وجود سه عامل در مقیاس بود که به ترتیب عدم رعایت احترام، عدم تعهد و عدم رعایت عدالت و انصاف نام گذاری شدند. نتایج تحلیل عاملی تاییدی در نیمه دیگر شرکت کنندگان، نیز موید ساختار سه عاملی مقیاس تاب آوری اخلاقی تحصیلی بود. شواهد مربوط به روایی همگرای مقیاس نیز موید روایی سازه این مقیاس بود. ضریب پایایی آزمون به روش آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های عدم رعایت احترام، عدم تعهد، عدم رعایت عدالت و انصاف و نمره کل مقیاس محاسبه شد که تمامی ضرایب حاکی از همسانی درونی قابل قبول زیر مقیاس ها و نمره کل مقیاس بود. در مجموع، نتایج پژوهش موید آن بود که مقیاس از روایی و پایایی لازم جهت سنجش تاب آوری اخلاقی تحصیلی برخودار است. نتایج بر مبنای شواهد پژوهشی و نظری مورد بحث قرار گرفته است.