تبادلات بینافرهنگی در بین المللی شدن آموزش عالی؛ تجارب دانشجویان دکتری خارجی شاغل به تحصیل در ایران

هدف این مقاله توصیف و تفسیر تجارب زیسته دانشجویان دکتری خارجی شاغل به تحصیل در ایران از زندگی و تحصیل است. چالش ها و دشواری هایی که دانشجویان دکتری خارجی با آن مواجه می شوند، می تواند در شکل گیری هویت دانشگاهی و احساس تعلق آنان به اجتماع علمی و معرفتی و نیز فرهنگی که در آن تحصیل می کند مانع به وجود آورد. خاستگاه نظری پشتیبان این موضوع در مباحث مرتبط با «مبادلات دانشگاهی» و «مطالعات دوره دکتری»، به عنوان مباحث مهم و مرتبط با بین المللی شدن آموزش عالی است. روش تحقیق به شیوه مردم نگاری است و اطلاع رسان های این پژوهش یازده دانشجوی دکتری از کشورهای افغانستان، لبنان و هند در رشته ها و دانشگاه های مختلف بودند که به صورت گلوله برفی انتخاب شدند. طرحواره مفهومی مک آلپاین و نورتن (2012) برای فهم کلیت تجارب دانشجویان به کار گرفته شد. تجارب زیسته دانشجویان با مد نظر داشتن سه بافت الف) رشته ای/گروه آموزشی؛ ب) نهادی؛ و ج) اجتماعی/فرااجتماعی، تفسیر شد. این بافت های تو در تو امکان شناخت لایه ها و پیچیدگی های زندگی و تحصیل دانشجویان خارجی در ایران را فراهم آورد. یافته های پژوهش ذیل نه مقوله توصیف و تفسیر شد. نتایج حاکی از آن است که به رغم آنکه تجارب زیسته این دانشجویان از تحصیل در کشورمان در کل منفی نبوده است، اما در مجموع به گونه ای نبوده است که توانایی گفتگوی بین فرهنگی و تلفیق فرهنگ کشور میزبان در کلیت تجارب آنان را فراهم آورد یا آنان را در مسیری کم تنش و ملایم برای تکوین هویت آکادمیک شان هدایت کرده باشد.