طراحی و تدوین مدلی مرتبط با پیشایندها و پیامدهای روانشناختی ابتلا به اختلال استرس تروماتیک ثانویه در همسران جانبازان

استرس تروماتیک ثانویه، به عنوان پیامدهای آتی رفتاری و هیجانی به دنبال آگاهی از تجربه شدن رویدادی آسیب رسان توسط یک فرد مهم در زندگی، تعریف می شود. در مقابله گری با این شرایط روانپزشکی، برخورداری از خصیصه ها و منابع درونی توانمندساز از یک سو و حضور مشکلات اثرگذار بر کیفیت زندگی قربانیان پنهان تروما از سوی دیگر، می تواند به پیامدهای متفاوتی در مبتلایان به اختلال استرس پس از سانحه منجر شود. بنابراین، هدف از اجرای پژوهش حاضر طراحی و تدوین و برازش مدلی مرتبط با پیشایندها و پیامدهای روانشناختی ابتلا به اختلال استرس تروماتیک ثانویه در همسران جانبازان بود.

مواد و روش ها:

 پژوهش توصیفی حاضر، از نوع همبستگی است که به مدل یابی روابط ساختاری و مبتنی بر روش حداقل مربعات جزئی مربوط می شود. جامعه مورد مطالعه شامل 152 نفر از همسران (زنان) جانبازان جنگ با تشخیص اختلال استرس تروماتیک ثانویه در استان کرمانشاه در سال 1398 بود. شرکت کنندگان از طریق نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه خواب پیتزبورگ، فرم کوتاه شاخص عزت نفس جنسی (اعتباریابی شده توسط فرخی و شاره)، پرسش نامه خودشفقتی ریس و همکاران، مقیاس روانشناختی قدرت ایگو و مقیاس آسیب ثانویه (اعتباریابی شده توسط رضاپورمیرصالح و احمدی) استفاده شد. با کمک نرم افزار آماری SPSS 25 و Smart PLS 3.2.8 و روش های آماری ضریب تعیین و ضریب رگرسیون و شاخص های برازش مدل داده ها تحلیل شدند.

یافته ها: 

برازش مدل پیشنهادی در پژوهش حاضر، از بعد ساختاری آن بر اساس 15/0<F2، 002/0<Q2 و 33/0<R2 قابل قبول و از بعد کلی با توجه به میزان 650/0=GoF حاکی از برازش قوی در بعد کلی مدل بود. مقادیر 97/1<T-Value و ضرایب مسیر β، رابطه علی و معنادار میان متغیرها را به جز مسیر قدرت ایگو با کیفیت خواب 009/0-=β و 155/0=T-Value نشان داد.

نتیجه گیری: 

اختلال استرس تروماتیک ثانویه از ویژگی های شخصیتی (نیرومندی ایگو و خودشفقتی) تاثیر می پذیرد و خود نیز بر کیفیت خواب و عزت نفس جنسی تاثیرگذار است. علاوه بر این نتایج حاکی از آن بود که مدل مفهومی مورد بررسی این پژوهش دارای حمایت تجربی قابل قبول در برازش داده ها است.