بررسی نظریه های حرمت و حلیت استفاده از رحم جایگزین در فقه امامیه

این نوشتار به بررسی حکم تکلیفی استفاده از رحم جایگزین م یپردازد که در این خصوص ضمن بررسی منابع معتبر فقه امامیه، چهار نظریه حرمت، اباحه واقعی، برایت ظاهری و جواز در فرض ضرورت به دست آمد. قایلین به حرمت با استدلال به آیات و روایات متضمن وجوب حفظ فرجی الزوم احتیاط در آن، حرمت استقرار نطفه در رحم اجنبیه و نهی بر اختلاط انساب، جایگزینی رحم راحرام دانسته و برخی فقیهان نیز با استناد به اصول اباحه و برایت، قایل بر حلیت شد ه اند . نظریه  چهارم نیز صرفا استفاده از روش موصوف را به عنوان اقدام درمانی و به شرط ضرورت جایز دانسته است. با بررسی نظریات مزبور و آرای فقیهان امامیه و ادله استنادی آن ها مشخص شد که هیچ یک از آیات و روایات مستند نظریه حرمت، مشمول جایگزینی رحم نبوده و استناد نظریه سوم به اصلبرایت نیز با وجود جریان اباحه واقعی در محل بحث، مخدوش است . نظریه آخر نیز به جهت عمومیت جواز در فرض ضرورت در کلیه موضوعات و عدم ارایه نظر مستقل پیرامون جایگزینی، فاقد مبنای تحقیقی دانسته شده و از این حیث، روند پژوهش حاضر، ما را به سمت نظریه دوم یعنی حلیت به استناد اصل اباحه واقعی رهنمون گشت.