تقابل سنت و مدرنیسم در اندیشه های جلال آل احمد (نقدی بر نظر منتقدان)

کارنامه ی جلال آل احمد فراز و فرود فراوان دارد؛ از باورمندی به دین آغاز می شود و مراحلی چون گرایش به مارکسیسم و نقد سنت و چپ گریزی و غرب ستیزی را تجربه می کند و در نهایت نیز بازگشت به سنت و مذهب را توصیه می کند. بازگشت او به سنت، اگرچه در ظاهر با نوعی سیاست بازی همراه است؛ اما یک گرایش انتقادی اصلاحی است که در آن پاره هایی از ویژگی های مثبتی که در اندیشه های لیبرالیستی غرب و دیدگاه های مارکسیستی شرق وجود دارد، برای ایجاد غنا و پویایی و روزآمد کردن باورهای سنتی، می تواند با آن ترکیب شود. آل احمد بیش از هر چیزی به دو موضوع حساسیت بسیار دارد: یکی رسیدن به خودباوری در شناخت و مراقبت از سنت ها و فرهنگ دینی، و دیگری، بیرون آمدن از سلطه ی اقتصاد و سیاست و فرهنگ استعماری غرب. به این دلیل است که می توان اندیشه های غرب زدگی و رجعت به مذهب را در کارنامه ی آل احمد، سنت گرایی مدرن نام گذاری کرد و نه مدرنیسم ارتجاعی که بعضی از منتقدان اصرار در به کارگیری آن دارند.