پایداری عملکرد دانه هیبریدهای امیدبخش ذرت (Zea mays L.) در مناطق مختلف کشور

به منظوربررسی پاسخ هیبریدهای جدید ذرت دانه ای نسبتبه شرایط محیطی متفاوت و تعیین پایداری عملکرد دانه آن ها، آزمایشی با استفاده از هشت هیبریدذرت دانه ایدرقالبطرحبلوک هایکامل تصادفیباسهتکرار در شش منطقه در سال 1396 اجراشد. باتوجه به معنی داربودن برهمکنش هیبرید×محیط،تجزیه پایداری با استفاده از دو روش چندمتغیره AMMI و GGE-biplot انجامشد. نتایج مدل AMMI نشان داد که فقط مولفه اصلی اول (AMMI1) معنیدار بود و 52/72 درصد از تغییرات برهمکنش ژنوتیپ × محیط را توجیه کرد. بر اساس آماره های مدل AMMI (SPCA1 و ASV)، هیبریدهای شماره 1 (SC715B) و5 (SC706) به عنوان هیبریدهای با پایداری بالاتر انتخاب شدند. نتایج تجزیه پایداری با روش GGE biplot نشان داد که 32/83 درصد از کل تغییرات عملکرد دانه با دو مولفه اول و دوم GGE-biplot توجیه می شود و هیبریدهای شماره 1 (SC715B) و7 (SC703) بهعنوان هیبریدهای با پایداری بالاتر انتخاب شدند.به طور کلی، بر اساس عملکرد دانه و نتایج تجزیه پایداری با این دو روش، هیبریدهای شماره 7 (SC703) و 1 (SC715B) به ترتیب با عملکرد دانه 16/13 و 82/12 تن در هکتار به عنوان پایدارترین و پرمحصول ترین هیبریدها شناسایی شدند و با سازگاری عمومی بالا می توانند در مناطق مختلف کشور کشت شوند. بررسی بایپلات همبستگی بین مناطق مختلف نشان داد که بردارهای محیطی مغان، شیراز و کرمان و نیز مناطق کرمانشاه، قایم شهر و کرج بسیار نزدیک به هم بودند و در رتبه بندی هیبریدها، یکسان و مشابه عمل کردند. با توجه قدرت تفکیک بالای هیبریدها در مناطق شیراز، کرمان، کرج و قایم شهر، توصیه می شود جهت صرفه جویی در هزینه آزمایش ها در سال های بعد، آزمایش ها به جای شش منطقه در این چهار منطقه انجام شوند.