کاوشی بر الگوی طفره روی اجتماعی: مطالعه ترکیبی

 هدف اصلی این پژوهش درک ابعاد و نشانگرهای طفره روی اجتماعی و کاوش عوامل اثرگذار بر آن در بخش دولتی صنعت پالایش و پخش نفت بود.

طراحی/ روش شناسی/ رویکرد:

 پژوهش حاضر دارای صبغه ترکیبی است، بخش کیفی آن با استفاده از روش تحلیل مضمون و متعاقب آن بخش کمی براساس الگوی شناسایی شده در بخش کیفی انجام شد. در بخش کیفی از ادبیات موضوع و مصاحبه های نیمه ساختارمند استفاده شد، مصاحبه ها به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی با کارشناسان خبره صنعت صورت و در بخش کمی پرسشنامه ای براساس الگوی استخراجی طراحی و توسط اعضای شاغل با روش نمونه گیری خوشه ای تکمیل شد.

یافته های پژوهش: 

در نتیجه تحلیل داده ها؛ هشت نشانگر، دو بعد (کفایتی و رقابتی) و پنج عامل اثرگذار (کاری، فردی، سازمانی و مدیریتی، گروهی و اجتماعی) شناسایی شد که در بخش کمی از طریق روش معادلات ساختاری اعتبار و صحت الگوی بدست آمده مورد تایید قرار گرفت.

محدودیت ها و پیامدها:

 بخش کیفی مبتنی بر پارادایم تفسیری است و در این بخش ذهنیت پژوهشگران و پیش فرض های آنان در استخراج مفاهیم تاثیرگذار بوده است، و در بخش کمی طولانی بودن پرسشنامه پژوهش و ماهیت مقطعی داده ها قابلیت اعتماد نتایج را کاهش می دهد.

پیامدهای عملی:

 کاهش تلاش افراد در گروه ها به نسبت کار انفرادی (طفره روی اجتماعی) یکی از مشکلات شایع گروه های کاری است. شناسایی ماهیت و عوامل اثرگذار بر آن می تواند در سیری یادگیرنده موجب کاهش این پدیده مخرب در سازمان ها شود.

ابتکار یا ارزش مقاله:

 این پژوهش با بررسی مفهوم سازی طفره روی اجتماعی و طیف وسیع عوامل اثرگذار بر این پدیده در فضای کار سازمانی به پژوهش های این حوزه می افزاید.