بررسی خصوصیات جوانه زنی بذر فلفل شیرین (Capsicum annuum) تحت تیمار شوری و خشکی

فلفل متعلق به خانواده بادمجانیان می باشد و از مهمترین محصولات سبزی و باغی بوده که به دلیل ارزش تغذیه ای، تمایل به مصرف آن در سراسر جهان رو به افزایش است. جوانه زنی و سبز شدن بذر به شدت تحت تاثیر تنش های محیطی از جمله شوری و خشکی قرار می گیرد، به طوریکه استقرار ضعیف گیاه یکی از مشکلات اصلی در مناطق خشک و شور می باشد. خشکی بر جنبه های مختلف رشد گیاه تاثیر گذاشته و موجب کاهش و به تاخیر انداختن جوانه زنی، کاهش رشد اندام های هوایی و کاهش تولید ماده خشک می گردد. تنش شوری نیز به عنوان یکی از تنش های غیرزنده مهم است که نقش مهمی در کاهش تولید محصولات زراعی و باغی دارد.

مواد و روش ها:

 به منظور بررسی اثر تنش های خشکی و شوری بر خصوصیات جوانه زنی بذرهای فلفل شیرین، دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1395 انجام شد. برای اعمال تنش خشکی از پلی اتیلن گلیکول 6000 و برای تنش شوری از کلرید سدیم استفاده گردید. سطوح تیمارهای آزمایش های خشکی و شوری شامل پتانسیل های اسمزی صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10- و 12- بار بودند. بذرها با محلول هیپوکلریت سدیم دو درصد به مدت یک دقیقه ضدعفونی و سپس با آب مقطر شسته شدند. محیط کشت، پتری هایی با قطر 9 سانتی متر بود و در هر کدام 25 عدد بذر بر روی دو لایه کاغذ صافی قرار داده شد و سپس به هر پتری مقدار 5 میلی لیتر آب مقطر یا محلول اضافه شد. صفات مورد بررسی شامل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه چه و ساقه چه، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه، وزن خشک ریشه چه،ساقه چه و کل بود.

یافته ها:

 براساس نتایج تجزیه واریانس، تنش شوری و خشکی بر شاخص های جوانه زنی و رشد فلفل شیرین تاثیر معنی داری داشتند، به طوریکه در سطح 10- و 12- بار تنش شوری، جوانه زنی فلفل شیرین به شدت کاهش یافت و به صفر رسید. درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه با افزایش تنش خشکی از صفر به 12- بار به ترتیب 75/43، 67/41 و 46/93 درصد کاهش یافتند. شاخص بنیه بذر در هر دو تنش نیز کاهش یافت، به طوریکه با افزایش سطح تنش خشکی و شوری از پتانسل اسمزی صفر به 12- بار، شاخص بنیه بذر فلفل شیرین به ترتیب 58/96 و100 درصد کاهش یافت.

نتیجه گیری:

 نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در مرحله جوانه زنی، تحمل گیاه فلفل شیرین به تنش شوری در مقایسه با تنش خشکی، بیشتر است، ولی برای ارزیابی دقیق تر نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی در مزرعه و گلخانه می باشد.