کاربری نظامی و امنیتی قلعه ها در دوره ساسانی

قلعه ها در دوره ساسانیان عمدتا با نقش نظامی و امنیتیبررسی می شوند، درحالی که وسعت کاربری قلعه ها فراتر از مسایل نظامی و امنیتی بوده است و قلعه ها در تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران دوره ساسانی نقش تعیین کننده ای داشته اند. قلعه ها استحکامات نظامی و غیرنظامی بودند که با استفاده از ویژگی های جغرافیای طبیعی و در جهت حفظ امنیت، عموما در ارتفاعات و مرزها ساخته می شدند. مقاله حاضر، با استفاده از روش مطالعه اسنادی و میدانی، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که قلعه ها غیر از کاربری انتظامی و مرزی، چه کاربری های دیگری داشته اند؟ در این مطالعه، ایران به هشت ناحیه تقسیم شده و قلعه های ایران دوره ساسانی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می د هد که قلعه های هر ناحیه دارای کاربری خاصی بوده است؛ هرچند به طور عمده، قلعه ها کاربری نظامی- امنیتی و دفاع از مرزها داشته اند و اکثرا در نقاط سوق الجیشی و مرزی بنا شده اند اما قلعه، یکی از بناهایی هست که در دوره ی ساسانیان از ملزومات شهرسازی محسوب می شده است و قلعه هایی با کاربری تجاری، پرستشگاه، ارگ حاکم نشین که نشان از وجود شهر و تمدن در آن دوره است، وجود داشته است.