بررسی تاثیر زمان جمع آوری و تیمارهای شکست خواب بر جوانه زنی بذر جاشیر (Prangos ferulacea L.)

جاشیر (Prangos ferulacea L.) گیاهی است از تیره چتریان که در صنایع دارویی و علوفه ای استفاده می شود. به سبب وجود مشکلاتی که طی جوانه زنی و رشد این گیاه وجود دارد. به منظور شکست خواب و جوانه زنی بذر این گیاه انجام گرفت. نمونه های بذر این گیاه از رویشگاه طبیعی خود (گردنه وزگ، استان کهگیلویه و بویراحمد) در سه تاریخ 7، 17 و 27 خردادماه سال 1391 جمع آوری و قابلیت شکست خواب آن ها در قالب سه آزمایش جداگانه در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. فاکتورهای آزمایش اول شامل زمان جمع آوری در سه سطح و اسید جیبرلیک در دو سطح 1000 و 1500 میلی گرم در لیتر بود که به همراه سرمادهی 2 هفته اعمال شدند. آزمایش دوم شامل زمان جمع آوری در سه سطح بود که به همراه سرمادهی 4 هفته اعمال شد. آزمایش سوم شامل زمان جمع آوری در سه سطح (ذکر شده در بالا) و فاکتور دوم دمای جوانه زنی (15 و 20 درجه سانتی گراد) بود. بذرها به مدت 8 هفته در دمای 4 درجه سانتی گراد سرمادهی شدند و بعد از سرمادهی به ژرمیناتور منتقل شدند. در آزمایش اول جوانه زنی بذر در زمان سوم جمع آوری و تیمار کاربرد 1500 میلی گرم بر لیتر اسید جیبرلیک (33/26 درصد) بیشتر از 1000 میلی گرم بر لیتر (17/06 درصد) بود. نتایج آزمایش دوم حاکی از اثر مثبت و معنی دار زمان جمع آوری بر جوانه زنی این گیاه بود. به طوری که بذرهای جمع آوری شده در تاریخ سوم جوانه زنی تقریبا دوبرابری نسبت به مرحله اول داشتند. نتایج آزمایش سوم نشان داد که دمای 15 درجه سانتی گراد برای جوانه زنی بذر جاشیر مناسب تر از 20 درجه سانتی گراد است. به طوری که در هر سه آزمایش بیشترین جوانه زنی (33/26 درصد در آزمایش اول، 33/61 درصد در آزمایش دوم و 43/02 درصد در آزمایش سوم) مربوط به بذرهای جمع آوری شده در مرحله رسیدگی کامل بودند. میانگین جوانه زنی در بذرهای سرمادهی شده به مدت 8 هفته (30/52 درصد) بیشتر از سرمادهی به مدت 2 هفته (15/13 درصد) و 4 هفته (27 درصد) بود. نتایج کلی نشان دهنده این موضوع بود که بذر جاشیر دارای خواب فیزیولوژیک نیمه عمیق است و میزان بلوغ بذر در زمان جمع آوری تاثیر معنی داری بر جوانه زنی بذرهای جاشیرداشت.