ارزیابی و پهنه بندی خطر سیلاب های ناگهانی براساس مدل MFFPI (مطالعه موردی: حوضه اسلام آباد غرب)

سیلاب های ناگهانی پاسخ هیدرولوژیکی عوامل فیزیوگرافی حوضه به رخداد بارش های سنگین است و وقوع آنها سبب خسارات مالی و جانی می شود. به دلیل ماهیت پیچیده سیلاب ناگهانی، پیش بینی آنها با دشواری زیادی روبه روست و ویژگی های فیزیوگرافی حوضه ها نقش مهمی در شکل گیری آنها دارد. مدل MFFPI با استفاده از شاخص های فیزیوگرافی حوضه ها به ارزیابی خطر سیلاب ناگهانی می پردازد. حوضه اسلام آباد غرب به علت شرایط فیزیوگرافی و رخداد بارش های سنگین مستعد وقوع سیلاب ناگهانی است و در طی چند دهه گذشته رخداد سیلاب سبب خسارات گسترده در شهر اسلام آباد غرب و در سطح این حوضه شده است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و پهنه بندی خطر سیلاب ناگهانی حوضه اسلام آباد غرب با استفاده از مدل MFFPI است. نتایج پژوهش نشان داد که نقشه نهایی پتانسیل خطر سیلاب ناگهانی در مرحله اول نشان می دهد که 45 درصد مساحت حوضه اسلام آباد غرب در پهنه با پتانسیل خطر زیاد قرار دارد. توزیع فضایی پهنه های خطر پنج گانه از شرایط توپوگرافی و تجمع جریان حوضه تبعیت می کند. در ادامه با بهره گیری از رگرسیون خطی پارامترهای موثرتر در تجمع و انباشت آب مشخص شده و چهار متغیر شیب توپوگرافی، تجمع جریان، انحنای دامنه و کاربری اراضی 6/96 درصد از شاخص پتانسیل سیلاب را توضیح می دهند. حذف پارامترهای کمتر موثر بافت خاک و نفوذپذیری سنگ در مرحله دوم اجرای مدل، سبب کاهش مساحت نواحی با پتانسیل خطر زیاد سیل و افزایش مساحت نواحی با پتانسیل خطر کم و متوسط سیل شده و مناطق با پتانسیل خطر خیلی زیاد در ارتفاعات و حواشی آن که با واقعیت همخوانی نداشته حذف شد. نتایج مدل MFFPI در هر دو مرحله بیانگر پتانسیل زیاد خطر سیلاب ناگهانی در سطح دشت اسلام آباد غرب است و این شهر و همه روستاها و زیرساخت های سطح آن در معرض خطر سیلاب ناگهانی قرار دارند.