کاهش پهنه خطر سیل در حوضه دشت کاشان از طریق اجرای سناریوی آمایش خطرمدار

هرساله سطح وسیعی از کشور تحت تاثیر طغیان آب رودخانه ها و جاری شدن سیلاب قرار می گیرد. اجرای برنامه های آمایشی در راستای مدیریت خطر سیل با تشخیص پتانسیل ها و محدودیت های موجود در هر حوضه و تلاش برای کاهش سیلاب و افزایش بهره وری اراضی تاثیرات چشمگیری دارد. هدف اصلی این تحقیق، معرفی رویکرد جدید آمایش خطرمدار با توجه به پهنه خطر سیل، در حوضه آبخیز دشت کاشان است. به منظور تهیه نقشه احتمال و حساسیت سیل حوضه با استفاده از مدل EBF، از پارامترهای طبقات ارتفاعی، درصد شیب، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، توان آبراهه، میانگین بارندگی، فاصله از رودخانه، سنگ شناسی، نوع خاک و کاربری اراضی در حوضه دشت کاشان استفاده شد. ابتدا همه پارامترها با استفاده از نرم افزار Arc GIS10.4 با فرمت رستری تهیه شدند. برای تهیه نقشه کاربری سال های 1985 و 2017 از تصاویر ماهواره ای لندست 5 (MSS) و 8 (OLI) و نرم افزار ENVI5.3 و الگوریتم حداکثر احتمال استفاده شد. سپس نقشه موقعیت جغرافیایی 213 نقطه سیل گیر در منطقه تهیه شد. نقاط به صورت تصادفی به گروه هایی متشکل از 149 نقطه (70 درصد) و 64 نقطه (30 درصد) به ترتیب برای واسنجی و اعتبارسنجی تقسیم شدند و بعد از آن احتمال رخداد سیل برای هر طبقه از پارامترها محاسبه شد. وزن های به دست آمده در لایه های مربوط اعمال شد و با استفاده از توابع روی هم گذاری نقشه نهایی پهنه بندی خطر سیل به دست آمد. سپس عوامل موثر در سیل، در دو دسته معیارها و محدودیت ها، براساس توابع فازی استانداردسازی و با استفاده از روش AHP وزن دهی و با مدل WLC روی هم گذاری شدند. در نهایت نقشه نهایی آمایش خطرمدار براساس کاربری سال های 1985 و 2017 به دست آمد. نتایج نشان داد که در نقشه های آمایش خطرمدار هر دو سال، کاربری حفاظت بیشترین درصد (به ترتیب 69 و 68/7 درصد) و کاربری کشاورزی با طبقه متوسط، کمترین درصد (به ترتیب 0/05 درصد و 0/014 درصد) از مساحت حوضه دشت کاشان را دارا هستند.