مراتب زیبایی، تصدیق و تحسین زیبایی برگرفته از مفهوم حسن در قرآن

وقتی سخن از زیبایی در فضای اسلام و قرآن مطرح می شود؛ اولین قدم برای ایجاد ادراک و تبیین معیار برای زیبایی، شاید دستیابی به نظامی منطقی و مشخص از تعریف مفهوم زیبایی در این فضا است. با مراجعه به متون مکتوبی که در این عرصه توسط اندیشمندان و نظریه پردازان ارایه شده، تعاریفی از زیبایی به دست می آید که خواننده را دچار سردرگمی می کند. چراکه گاهی آن قدر مقام زیبایی بلندمرتبه تعریف شده که در کنار نام پروردگار جای می گیرد و در جای دیگر زیبایی در تناسب اجزای یک شیء معرفی شده و یا آن را وابسته به ادراک بشری دانسته اند که به شکل محسوس یا معقول می تواند ادراک شود. این تشتت سطوح تعاریف زیبایی تا جایی است که در نهایت خواننده نمی داند در کجا به جستجوی زیبایی بپردازد و لذا معیاری مشخص برای سنجش زیبایی نیز به دست نمی آید.
با مطالعه آیاتی که مشتمل بر واژه حسن و مشتقات آن هستند نیز این گونه دریافت می شود که درآیات قرآن نیز زیبایی و حسن در سطوح بسیار متفاوتی بیان شده است. لذا مسئله اصلی این مقاله تشتت سطوح تعاریف زیبایی در فضای اسلامی و عدم وجود نظامی مشخص در این عرصه و نیز مبهم بودن ارتباط زیبایی و تحسین با هنر در این دیدگاه می باشد.
هدف این مقاله دستیابی به نظامی مشخص برای نظم دادن به تعاریف زیبایی است که بر اساس آن بتوان معیار و سنجش و ارتباط مناسبی برای زیبایی و تحسین آن به دست آورد.

 برای این منظور از روش احصای آیات مشتمل بر حسن و مشتقات آن با در نظر گرفتن معنی واژگان در آیه به روش استقرایی تام استفاده شده است و سپس از روش تحلیل و دسته بندی آیات بر اساس موضوعات به دست آمده برای دست یابی به مراتب زیبایی استفاده شده و درنهایت با تطبیق معنایی این مراتب با تعاریف موجود درزمینه زیبایی، تعاریف در این مراتب دسته بندی شده و سپس مراتب تصدیق و تحسین زیبایی تبیین گشته است.

 با تاملی درآیات قرآن به نظر می رسد مراتبی پنج گانه برای حسن وجود دارد. بر مبنای این مراتب مفهوم زیبایی نیز دارای مراتب است که می توان بر مبنای آن تعاریفی که از زیبایی توسط کارشناسان این عرصه ارایه شده است را در این پنج مرتبه، دسته بندی کرد. به این معنا که هر جا سخن از زیبایی می شود؛ می توان سطح و مرتبه زیبایی موردنظر را تعیین کرده و آن را ارزیابی نمود. همچنین می توان مراتبی از تصدیق و تحسین زیبایی را بر مبنای مراتب زیبایی بیان کرد.