بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر افزایش میزان متابولیت ثانویه تریگونلین در کشت درون شیشه ای Trigonella foenum-graecum

شنبلیله با نام علمی Trigonella foenum- graecum گیاهی یکساله و دو لپه ای از تیره بقولات است. ریشه، برگ و بذر آن دارای ترکیبات دارویی مهمی می باشد. دستورزی محیط های کشت سلولی با الیسیتورها یکی از راهکارهای مهم جهت القای متابولیسم ثانویه و تولید متابولیت های ارزشمند می باشد. سالیسیلیک اسید به عنوان یک الیسیتور غیرزیستی در افزایش تولید متابولیت های دارویی موثر است. هدف از این پژوهش بررسی اثر سالیسیلیک اسید بر رشد، برخی از شاخص های فیزیولوژیک و تولید تریگونلین در کشت درون شیشه ای شنبلیله است. کشت سلولی شنبلیله با استفاده از کوتیلدون ژنوتیپ TN-47-155 شنبلیله در محیط جامد MS حاوی 35/0 میلی گرم در لیتر TDZ و 05/0 میلی گرم در لیتر IBA حاصل شد. واکنش سلول ها در ارتباط با تولید تریگونلین و دیگر شاخص های فیزیولوژیک پس از گذشت یک هفته با اعمال سالیسیلیک اسید با غلظت های 5/12، 25، 50 میلی گرم بر لیتر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از HPLC نشان داد که رشد سلولی و زنده‏ ‏مانی سلول ها تحت اثر تیمارها نسبت به شاهد کاهش یافته است. مقدار پراکسید هیدروژن و پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی در سلول ها نسبت به شاهد تحت اثر تیمارها افزایش یافت. کلیه تیمارها باعث افزایش تولید تریگونلین و فنل کل شدند. تیمار سلول ها با غلظت 50 میلی گرم بر لیتر (75 درصد) سالیسیلیک اسید باعث افزایش میزان تریگونلین به میزان دو برابر شاهد (35 درصد) شد. سالیسیلیک اسید می-تواند به عنوان محرک در کشت سلولی شنبلیله به کار رود و باعث القای تولید بیشتر تریگونلین شود.