تشکیل و تکامل خاک های رخنمون شده مناطق باستانی کنار صندل و دقیانوس در شهر جیرفت، استان کرمان

خاک ها به عنوان اجزای مهمی از مکان های باستانی تشخیص داده می شوند و عموما به عنوان نشان گرهای چینه شناسی مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از این مطالعه، بررسی میکرومورفولوژی و کانی شناسی رس بخشی از مکان های باستانی دقیانوس و گورستان های باستانی کنارصندل (بستر قدیم و جدید هلیل رود) و ترکیب اطلاعات به دست آمده در زمینه خاک شناسی و باستان شناسی و نیز هم پوشانی مناسب اطلاعات به منظور شناخت بهتر وقایع گذشته می باشد. به همین منظور تعداد سه خاک رخ در نقاط باستانی منطقه حفر شد و پس از نمونه برداری از اعماق مختلف، آزمایش های فیزیکی و شیمیایی، میکرومورفولوژی و کانی شناسی رسی روی آنها انجام گرفت. در بررسی نتایج کانی شناسی رس، وجود کانی های کایولینیت، ایلیت، کلریت، اسمکتیت و پالی گورسکیت تایید شد. نتایج میکرومورفولوژی، حضور نوعی فسیل جلبک کاروفیت که نشان دهنده محیط آب شیرین تا لب شور در عصر دونین تا حال حاضر می باشد را در خاک رخ دقیانوس نشان داد. هم چنین بررسی مقاطع نازک، وجود بلورهای گچ عدسی شکل و به صورت صفحات درهم قفل شده در خاک رخ های کنار صندل، به ویژه بستر جدید هلیل رود و عدم وجود گچ در خاک رخ دقیانوس را تایید کردند. این موضوع می تواند به دلیل تاثیرپذیری منطقه کنار صندل از سازندهای نیوژن و گچی بالادست و رژیم بالارونده آب زیرزمینی باشد. وجود پوشش های قوی رس و کلسیت در اطراف حفرات، به ترتیب نشان گر شرایط تکامل بالاتر در خاک رخ دقیانوس و بستر جدید هلیل رود بود. احتمالا به دلیل تاثیرات هلیل رود بر بستر قدیم خود در طی زمان های طولانی، تکامل پایین تر این خاک رخ در منطقه مشاهده شد. نتایج رده بندی خاک در منطقه باستانی دقیانوس، وجود افق آرجیلیک که نشان دهنده بیشتر بودن رطوبت قابل دسترس در گذشته است را اثبات نمود.