مقایسه حجم آب مصرفی و بهره وری آب گندم در روش های مختلف آبیاری در شهرستان بهبهان

تخمین نسبتا دقیق مقدار آب مصرفی، راندمان آبیاری و بهره وری آب محصولات زراعی در کشور از مهم ترین شاخص های کلیدی در برنامه ریزی های بخش کشاورزی است. هدف اصلی از  نوشتار حاضر، بررسی نتایج اندازه گیری های انجام شده میدانی آب مصرفی و عملکرد گندم در شهرستان بهبهان در روش های مختلف آبیاری در طول یک فصل زراعی (1396-1395) و همچنین تعیین بهره وری آب مصرفی گندم در 32 مزرعه تحت مدیریت کشاورزان است. مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر برآورد شده نیاز آبی خالص به روش پنمن- مانتیث (نیاز آبی به روز شده) و سند ملی مقایسه گردید. تعداد 15 مزرعه به روش سطحی، ده مزرعه به روش بارانی و هفت مزرعه به روش قطره ای آبیاری می شدند. عملکرد گندم در تمام مزارع اندازه گیری شده بین  2000 تا 6854 کیلوگرم در هکتار بود. بیش ترین بهره وری آب گندم در مزرعه ای با سامانه قطره ای به میزان 79/2 کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه شد. راندمان کاربرد در مزارع مورد نظر بین 7/22 تا 7/99 درصد بود. نیاز آبی بر اساس سند به روز شده در مزارع از 4/373 تا 0/517 میلی متر  ثبت شد. مقایسه میانگین نتایج در آزمون تی نشان داد که سامانه قطره ای با بهره وری آب 51/1 کیلوگرم بر مترمکعب، دارای بیش ترین بهره وری بوده و اختلاف معنی داری با دو سامانه بارانی و سطحی دارد که به ترتیب دارای بهره وری آب معادل 90/0 و 88/0 کیلوگرم بر مترمکعب بودند. محاسبه ضرایب همبستگی نشان داد که روند تغییرات حجم آب مصرفی با روند تغییرات شاخص راندمان کاربرد و بهره وری آب روندی غیرهمراستا و معنی دار در سطح یک درصد را نشان می دهد.