نقش محرک های زیستی سالیسیلیک اسید، سیمواستاتین و ایندول بوتیریک اسید بر باززایی و برخی ویژگی های ریختی و فیزیولوژیکی مرزه اورامانی (Satureja avromanica Maroofi) در شرایط درون شیشه ای (in vitro)

مرزه اورامانی (Satureja avromanica Maroofi) از گیاهان دارویی اندمیک و در معرض خطر انقراض ایران است. به منظور تکثیر درون شیشه ای (in vitro) این گیاه، آزمایشی در دو مرحله انجام شد: مرحله اول به شکل فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی اجرا شد. فاکتور اول، چهار غلظت سیمواستاتین (صفر، 5، 10 و 20 میکرومولار) و فاکتور دوم، چهار غلظت سالیسیلیک اسید (صفر، 1/0، 3/0 و 5/0 میلی مولار) بود. نوک شاخساره به عنوان ریزنمونه و محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ (MS) به عنوان محیط کشت ثابت تمام تیمارها در نظر گرفته شد. پس از 45 روز از کشت ریزنمونه ها، صفت های درصد زنده مانی ریزنمونه ها، درصد وزن خشک، تعداد و طول شاخه های باززایی شده، سطح برگ، میزان کلروفیل a، b و کل، میزان کاروتنویید، پرولین، فنول کل و پروتئین محلول کل ارزیابی شدند. در مرحله دوم، تاثیر سه غلظت ایندول بوتیریک اسید (صفر، 5/0 و 1 میکرومولار) بر صفت های درصد نمونه ریشه دار شده، طول و تعداد ریشه ارزیابی شد. نتایج نشان دادند ریزنمونه هایی که تحت تاثیر اثر متقابل غلظت های زیاد سیمواستاتین و سالیسیلیک اسید قرار می گیرند، از بین می روند. بیشتر صفت های ارزیابی شده به طور معناداری تحت تاثیر هر دو ترکیب قرار گرفتند. بیشترین میانگین درصد وزن خشک، پرولین و فنول کل در تیمار 3/0 میلی مولار سالیسیلیک اسید+5 میکرومولار سیمواستاتین و بیشترین طول شاخه در تیمار 10 میکرومولار سیمواستاتین مشاهده شد. بیشترین سطح برگ، میزان کلروفیل، کاروتنویید و پروتئین محلول در تیمار 20 میکرومولار سیمواستاتین به دست آمد. در بین تیمارهای اعمال شده برای تحریک ریشه زایی، تیمار 5/0 میکرومولار IBA موثرترین تیمار بود.