ارزیابی تاثیر ویژگی های فیزیکی - شیمیایی خاک بر میزان گسترش فرسایش خندقی

یکی از انواع فرسایش های آبی که به تخریب اراضی و بر هم خوردن تعادل در پهنه های منابع طبیعی منجر می شود، پدیده ی فرسایش خندقی است. تخریب اراضی کشاورزی حاصلخیز، بر هم خوردن منظر زمین و تعادل اکولوژیک و به مخاطره افتادن منابع زیستی، پژوهش در زمینه ی فرسایش خندقی در شهرستان دره شهر را گریز ناپذیر و الزامی می سازد. بنابراین، این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر ویژگی های فیزیکی شیمیایی خاک بر گسترش خندق در شهرستان دره شهر استان ایلام انجام شد. در همین راستا، ابتدا منطقه را به 12 واحد کاری تقسیم کردیم، سپس در هر واحد کاری سه تکرار و در نهایت تعداد 36 خندق در پهنه ی خندقی دره شهر در استان ایلام انتخاب شد. سپس خصوصیات هندسی و فیزیکی شیمیایی خاک خندق ها با استفاده از عکس های هوایی، نقشه های رقومی مربوطه و عملیات میدانی مشخص شد. برای تعیین میزان اثرگذاری این عوامل بر هر یک از مشخصات ژیومتری خندق و رابطه بین متغیرهای وابسته و مستقل، از رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان شوری، نسبت سدیم قابل جذب و سدیم محلول دارای بیشترین ضریب تاثیر و به ترتیب معادل 43/3، 55/7 و 95/3  است و بیشترین نقش را در گسترش طول خندق ایفا می کند. حال آنکه مواد آلی و مجموع کلسیم و منیزیم چون نقش چسبندگی و فولکوله کردن خاک را برعهده دارند، مانع از گسترش خندق می شوند. همچنین بر اساس مدل گسترش سطح مقطع، میزان نسبت سدیم قابل جذب (41/3)، سدیم تبادلی (87/2) و گچ (2074) بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش سطح مقطع دارد. مجموع کلسیم و منیزم (36/0-) و مواد آلی (097/0-) نیز بیشترین نقش را در مهار ابعاد خندق و جلوگیری از گسترش آن ایفا می کنند.