کاهش قابل توجه در قیمت تمام شده با تغییر روش حفر از آتشکاری به مکانیکی بر اساس ویژگی های توده سنگ در معدن سنگ آهک سردار بوکان

تغییر روش حفر از چالزنی و آتشباری به مکانیکی با استفاده از ماشین آلات دارای مزایای متعددی است.  میزان سستی توده سنگ برجا مبنای مهمی برای تغییر روش حفر است.  چنانچه تغییر روش حفر امکان پذیر باشد، قیمت تمام شده صحیح هر روش نیز معیار مهمی است.  میزان سستی توده سنگ برجا برای قابلیت حفر به روش مکانیکی با استفاده از بولدوزر را می توان با استفاده از ویژگی های توده سنگ نظیر مقاومت فشاری یک محوری و فاصله ناپیوستگی ها یا در حدود سست بازه تغییرات شاخص قابلیت انفجار BI)) و شاخص خردایش سنگ RFI)) مورد بررسی قرار داد.  خرج ویژه مبتنی بر ویژگی های توده سنگ برجا را می توان بر اساس شاخص BI یا RFI که با استفاده از آن قیمت تمام شده حداقل می شود، برآورد کرد. در این تحقیق پارامترهای توده سنگ برجا مربوط به شاخص قابلیت انفجار و شاخص خردایش سنگ در معدن سنگ آهک سردار بوکان اندازه گیری و برداشت شده و امتیازهای BI برابر 20/33  و RFI برابر 42 تعیین شده اند. مقاومت فشاری یک محوری برابر 38/13 و فاصله ناپیوستگی ها کمتر از 0/1 متر و همچنین هر یک از امتیازهای به دست آمده مربوط به آستانه سست شاخص های BI و RFI  است که در چنین شرایطی بولدوزر قادر است، ماده معدنی را حفر کند.  خرج ویژه حاصل از امتیاز BI برابر 18/0 کیلوگرم بر مترمکعب و خرج ویژه حاصل از امتیاز RFI برابر 0/253 کیلوگرم بر متر مکعب حاصل شد.  طی عملیات چالزنی و آتشباری در چند مرحله با تغییر الگوی چال ها کلیه هزینه های بخش های مختلف و قیمت تمام شده فرآیند چالزنی و آتشباری به روش صحیح تعیین شد.  عملیات آتشباری برای خرج ویژه 0/253کیلوگرم بر متر مکعب به عنوان خرج ویژه حداقل نیز اجرا شد و بر اساس خرج ویژه حداقل، قیمت تمام شده برابر 14434 ریال بر مترمکعب (6443ریال بر تن) مربوط به سال 1396 حاصل شد.  برای جایگزین روش حفر از چالزنی و آتشباری به مکانیکی،از بولدوزر استفاده شد و قیمت تمام شده حفر با استفاده از بولدوزر 8319 ریال بر متر مکعب (3713 ریال بر تن) مربوط به سال 1396 حاصل شد که 58 درصد قیمت تمام شده حفر به روش چالزنی و آتشباری در حالت اجرای الگوی بهینه (خرج ویژه حداقل) است.  امکان تغییر روش حفر سنگ از آتشباری به مکانیکی می تواند تحول مهمی در بهره وری اقتصادی، ایمنی و زیست محیطی باشد.