تاثیر مایه زنی قارچ های مایکوریزا بر ویژگی های رشدی، پایداری غشاء، محتوای نسبی آب برگ و جذب عناصر گشنیز تحت تنش کادمیوم

فلزات سنگین را می توان یکی از آلاینده های اکوسیستم نام برد که به دلیل اثرات فیزیولوژیکی خاص خود بر روی موجودات زنده حتی در غلظت های پایین هم از اهمیت بالایی برخودار هستند. فلز کادمیوم در بین فلزات سنگین، به دلیل تحرک بالا در خاک، حلالیت زیاد در آب و خاک به‏عنوان یکی از مهمترین فلزات سنگین شناخته می‏شود. به همین منظور آزمایشی گلدانی جهت ارزیابی خصوصیات رشدی، پایداری غشاء، محتوای نسبی آب برگ و جذب برخی عناصر در گیاه گشنیز (Coriandrum sativum L.) تحت شرایط تنش کادمیوم و مایه زنی قارچ های مایکوریزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور و در 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتور اول نیترات کادمیوم در 4 سطح (80،40،20،0 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و فاکتور دوم قارچ مایکوریزا در 3 سطح (بدون مایه زنی قارچ، قارچ هایFunnetiformis mossea  و Rhizophagus intraradices) بود. نتایج بیانگر این بود که با افزایش سطح تنش صفات رشدی، شاخص پایداری غشاء، درصد کلونیزاسیون و غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن و روی در گشنیز به طور معنی داری کاهش یافت درحالیکه با افزیش غلظت کادمیوم خاک، غلظت عنصر کادمیوم و محتوای نسبی آب برگ در گیاه به طور معنی داری افزایش پیدا کرد. اما مایه زنی قارچ مایکوریزا توانست اثرات زیانبار کادمیوم را در گیاه کاهش دهد. به طوری که بیشترین غلظت نیتروژن (08/3 درصد)، فسفر (126/0 درصد)، کلسیم (92/2 درصد)، منیزیم (85/0 درصد) و روی (121میلی گرم در کیلوگرم) در تیمار مایه زنی قارچ مایکوریزا به دست آمد. قارچFunnetiformis mossea  با کاهش 42 درصدی غلظت کادمیوم در بالاترین سطح آلودگی (80 میلی گرم در کیلوگرم) تاثیر بیشتری نسبت به قارچRhizophagus intraradices  داشت. تلقیح با قارچ های مایکوریزا (به ویژه قارچ Funnetiformis mosseae) توانست تحمل گیاه را در مقابله با تنش کادمیوم بالا ببرد. به طوری که گیاهان تلقیح شده با قارچ مایکوریزا رشد و عملکرد بالاتری نسبت به گیاهان بدون تلقیح داشتند و کاربرد آن‏ها در این شرایط پیشنهاد می‏گردد.