پیش بینی سلامت محیطی با استفاده از برنامه ریزی بیان ژن و شبکه بیزین در حوزه آبخیز طالقان

یکی از معیارهای مهم کیفیت زندگی، سلامت حوزه آبخیز است. پژوهش های صورت گرفته در این زمینه نشان می دهد در ایران مدلی برای بررسی سلامت حوزه آبخیز تهیه و تنظیم نشده است. در این پژوهش با استفاده از طول آماری 27 ساله (1369-1395) 5 متغیر محیطی (رسوب، دبی، بارش، دما، تبخیر) در حوزه آبخیز طالقان واقع در استان البرز با استفاده از بیان ژن و شبکه بیزین برآورد شده است. با استفاده از برنامه ریزی بیان ژن و شبکه بیزین هر متغیر، دوره 1384- 1369 به عنوان دوره آموزش و دوره 1392-1385 به عنوان دوره آزمون و دوره 1395-1393 به عنوان دوره اعتبار سنجی (میزان دقت پیش بینی) مدل انتخاب شد. در مقایسه دقت برآوردی مدل برنامه ریزی بیان ژن و شبکه بیزین به ترتیب مقادیر همبستگی میانگین پنج متغیر 87/0 و 78/0 می باشد. در مورد مدل بیان ژن مقادیر ضریب تعیین در بخش آموزش به ترتیب  دبی 87/0، رسوب 92/0، بارش 89/0، دما 91/0 و تبخیر 77/0 و همچنین در مدل بیزین مقادیر به ترتیب 73/0، 88/0، 78/0، 81/0 74/0 می باشد. با توجه به الگوی فضایی پراکنش داده ها مقادیر برنامه ریزی بیان ژن با توجه به تولید نسل 200 هزار بار قدرت بالایی در شبیه سازی مقادیر آتی خواهد داشت. نتایج این پژوهش نشان می دهد وضعیت سلامت حوزه آبخیز با کسب امتیاز 8 در سال 1395 وضعیت سرطان پیشرفته را دارد و با توجه به نتایج مدل در سال 1396 نیز در بهترین حالت می تواند در وضعیت سرطان عود کننده قرار گیرد.