نقش بهره برداری بی رویه از محصولات فرعی جنگل و مرتع در تخریب آن ها (مطالعه موردی: بخش زرین آباد، شهرستان دهلران)

بهره برداری و استحصال محصولات فرعی جنگل ها و مراتع از دیرباز مورد توجه انسان ها بوده است. امروزه نیز این محصولات نقش های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در کشورهای دارای اکوسیستم های جنگلی و مرتعی ایفا می کنند، به طوری که نادیده گرفتن و عدم توجه به آن می تواند معضلاتی در سطح کلان کشورها به دنبال داشته باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر بهره برداری بر تخریب جنگل ها و مراتع بر اساس نگرش روستاییان می باشد. این تحقیق با استفاده از پرسشنامه به روش پیمایشی صورت گرفت و از شیوه نمونه گیری طبقه بندی شده با تخصیص متناسب برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. 384 پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. روایی ابزار تحقیق یعنی پرسشنامه، با استفاده از نظر متخصصین و کارشناسان مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ 76/0 به دست آمده است. جامعه آماری شامل تمام روستاییان بخش زرین آباد با جمعیت (6379) نفر و نمونه آماری بر اساس جدول مورگان 384 نفر به دست آمد. نتایج نشان داد بین میزان برداشت محصولات فرعی و تخریب جنگل ها و مراتع، رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (05/0 >P). همچنین نتایج نشان داد روستاییان نگرش مثبتی نسبت به تشکیل تعاونی های مردم نهاد دارند. نتایج نشان داد تشکیل شرکت های تعاونی بهره برداری، آموزش قبل از برداشت و نظارت کارشناسان در امر بهره برداری از محصولات فرعی جنگل و مرتع تاثیر معنی دار و مثبتی در کاهش تخریب این منابع دارد (05/0 >P). نتایج نیز نشان داد بین بهره برداری از محصولات فرعی جنگل و مرتع و درآمد و کاهش فقر از حد متوسط اختلاف معنی داری وجود دارد. با توجه به نیاز روستا نشینان جهت تامین حداقل های معیشت خود با استفاده از جنگل و مرتع در این زمینه نکته اساسی نه جلوگیری از بهره برداری بلکه متوازن نمودن میزان بهره برداری از منابع با نظارت مستمر ارگان های مرتبط و همچنین اقدام موثر در جهت تشکیل شرکت های تعاونی بهره برداری از جنگل و مرتع زیر نظر ادارات مربوطه می باشد.