ترکیب کانی شناسی و ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک سطحی کشور عراق و ذرات گرد و غبار در استان ایلام

پدیده گرد و غبار یکی از مخاطرات اقلیمی و زیست محیطی مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می باشد .هدف از این تحقیق بررسی و تعیین ترکیب کانی شناسی و ویژگی های فیزیک و شیمیایی برخی نمونه های خاک سطحی درکشور عراق و ذرات گرد و غبار در استان ایلام به منظور منشایابی طوفان گرد و غبار می باشد. نمونه های گرد و غبار از شهرهای ایلام، مهران و دهلران در استان ایلام جمع آوری گردید. تعدادی نمونه خاک از لایه سطحی اراضی مناطق مختلف کشور عراق به عنوان منشا تولید گرد و غبار نیز تهیه شد. تجزیه های فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی نمونه های گرد و غبار و خاک انجام شد. نتایج تجزیه های فیزیک و شیمیایی نشان داد که بیشترین درصد ذرات تشکیل دهنده خاک های عراق و گرد و غبار استان ایلام شن و سیلت و کمترین رس می باشد. هدایت الکتریکی در همه نمونه های دو منطقه بیش از چهار دسی زیمنس بر متر و جزء خاک های شور محسوب می شوند و pH نمونه ها گرد و غبار و خاک کشور عراق تفاوت معنی داری نداشته و در محدوده خنثی تا قلیایی قرار گرفتند. میزان آهک همه نمونه ها بیش از 25 درصد می باشد. مناطق مختلف دارای درصد کربن آلی پایینی بوده و بیشترین میزان به بدره عراق (%18/1) و کمترین به نجف (%16/0) تعلق می گیرد. SAR عمده خاک های عراق بیش از 13 و سدیمی شدید و در ذرات گرد و غبار، SAR نیز نسبتا بالا می باشد. نتایج کانی شناسی پودری نشان داد که کانی های غالب در خاک های عراق و گرد و غبار استان ایلام کلسیت، ژیپس، کوارتز و پالیگورسکیت می باشند. نتایج بررسی های XRD در نمونه ها رس خاک عراق و گرد و غبار استان ایلام بیانگر حضور کانی های کایولینیت، کلریت، ایلایت و اسمکتیت می باشد. به طورکلی نتایج تجزیه های فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی بیانگر این است که مناطق بیابانی در کشور عراق منشا تولید ذرات گرد و غبار در استان ایلام می باشد و طوفان های گرد و غبار در دراز مدت می تواند باعث شور و سدیمی شدن خاک سطحی اراضی استان ایلام شود.