گزارش فنی: بررسی اشکال فرسایش و ویژگی های فیزیک و شیمیایی آن ها در خاک های مارنی حوزه آبخیز زنجان رود

این تحقیق به بررسی خصوصیات فیزیک و شیمیایی و اشکال فرسایش مارن های حوزه آبخیز زنجان رود می پردازد. برای این منظور ابتدا نقشه پراکنش و سیمای فرسایش واحدهای مارنی حوزه آبخیز زنجان رود تهیه و با تلفیق نقشه های مختلف، نقشه واحد کاری حوزه فراهم گردید. با انتخاب مناطقی از واحدهای کاری اقدام به نمونه برداری از خاک و آنالیز آزمایشگاهی و انجام تجزیه و تحلیل آماری شد. بر اساس نتایج بدست آمده واحدهای مارنی منطقه 20 درصد مساحت کل حوزه را تشکیل می دهند که شامل دو تیپ مارن پلیوسن (PLM) (99/75درصد) و تیپ مارن قرمز بالایی (Mur) (0/25 درصد) می باشد. در این حوزه چهار رخساره فرسایشی سطحی، شیاری، هزار دره و خندقی وجود دارد که رخساره فرسایشی شیاری با 61% بیشترین سطح و گستردگی را دارد. از بین عناصر عنصر گچ در سطح و عناصر سدیم محلول و کلسیم و منیزیم در عمق تمرکز یافته اند. بطوریکه در عمق واحد مارنی بر میزان شوری ،اسیدیته و درصد رس اضافه می شود که به دلیل آب شویی املاح و مواد ریزدانه توسط رواناب سطحی و انتقال آن ها از سطح به عمق می شود. تفاوت معنی داری در مقدار هدایت الکتریکی ، رس، آهک و گچ در بین اشکال فرسایشی وجود دارد. ولی این تفاوت در مورد درصد مواد ختنی شونده و نسبت جذب سدیم مشاهده نگردید. عدم اختلاف معنی دار بین بعضی از پارامترهای مورد بررسی در این پژوهش می تواند ناشی از ایجاد حالت تعادلی در بین ویژگی های خاک با هم و خنثی نمودن اثر یکدیگر باشد. تفاوت در شکل فرسایشی واحدهای مارنی ناشی از اختلاف در خصوصیات فیزیک و شیمیایی آن هاست.