ارزیابی و مقایسه پیوستگی سیمای سرزمین در حوزه آبخیز کوزه تپراقی، استان اردبیل

به دنبال توسعه نامتوازن و بهره برداری مفرط از حوزه های آبخیز کشور، امروزه تکه تکه شدگی سیمای سرزمین به یک نگرانی عمده برای حفظ خدمات بوم سازگان و سلامت زمین تبدیل شده است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی و مقایسه شاخص های پیوستگی سیمای سرزمین حوزه آبخیز کوزه تپراقی به عنوان یکی از حوزه های آبخیز حساس به تخریب از لحاظ بوم شناختی انجام شد. به همین منظور، پیوستگی سیمای سرزمین از دو بعد ساختاری و عملکردی لکه های سبز (کاربری مرتع و باغ) در سطح 36 زیرحوزه مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا شاخص های پیوستگی با استفاده از نرم افزار Fragstats و تیوری گراف برای هر کدام از زیرحوزه های کوزه تپراقی محاسبه و سپس به منظور حذف بزرگی معیارهای محاسبه شده در ارزیابی پیوستگی سیمای سرزمین حوزه آبخیز کوزه تپراقی شاخص های مورد استفاده، در بازه صفر تا یک با استفاده از روش فاصله ای استاندارد شدند. در ادامه، پیوستگی سیمای سرزمین برای هر یک از زیرحوزه ها و نیز کل حوزه آبخیز کوزه تپراقی محاسبه، طبقه بندی و پهنه بندی شد. نتایج پیوستگی ساختاری نشان داد که پیوستگی لازم بین لکه های سبز در تمام زیرحوزه های مورد مطالعه وجود دارد. نتایج پیوستگی عملکردی نشان داد که زیرحوزه های 4 و 36 حداکثر و زیرحوزه 17 حداقل مقدار پیوستگی عملکردی را از لحاظ شاخص احتمال پیوستگی (PC) دارند. همچنین پیوستگی کلی سیمای سرزمین حوزه آبخیز کوزه تپراقی دارای میانگین، انحراف معیار به ترتیب برابر با 0/52، 0/50 و در محدوده 0/50 تا 0/97 متغیر است. بر اساس نتایج مشخص شد که از 36 زیرحوزه واقع در کوزه تپراقی تنها 15 زیرحوزه دارای اراضی طبیعی (باغ و مرتع) بوده اند.