تدوین الگوی پیشبینی رفتار رانندگان متخلف بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده

بنا بر آمارهای پزشکی قانونی از سال 1390 تا 1397، متوسط مرگ ومیر ناشی از تصادفات در ایران، سالانه 17 هزار و 500 نفر بوده است. در بین عوامل موثر بر بروز تصادف، نقش تعیین کننده نگرش ها و باورهای هنجاری رانندگان در نحوه و میزان رعایت قوانین رانندگی از اهمیت بالایی برخوردار است.

 این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده های توصیفی - تحلیلی، از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل متخلفان رانندگی شهر تهران بود که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، حجم نمونه 390 نفر در نظر گرفته شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه پژوهشگرساخته 44 آیتمی بر اساس مولفه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده و چک لیست تخلفات حادثه ساز هفده گانه بود. در تحلیل داده ها از آماره های توصیفی همچون فراوانی و میانگین و انحراف معیار و همچنین از روش های آمار استنباطی مانند روش معادلات ساختاری، تحلیل رگرسیون و ضریب تمیزی استفاده شد.

یافته های به دست آمده حاکی از توان بالای مولفه های نگرش، قصد رفتاری، باورهای هنجاری و کنترل رفتاری ادراک شده این نظریه در پیش بینی رفتار متخلفان رانندگی با سطوح متفاوت حادثه سازی است. تفاوت بین دو گروه راننده حادثه ساز کم تخلف و پرتخلف در این بود که رانندگان حادثه ساز کم تخلف، باور کنترل ادراک شده قوی تری نسبت به گروه دیگر داشتند.

 با توجه به نقش تاثیرگذار نگرش ها و باورهای هنجاری در تعیین رفتار رانندگان، طراحی برنامه های مداخله ای در تقویت نگرش های مثبت نسبت به رعایت ایمنی ترافیکی، از اهمیت زیادی برخوردار است.