اولویت بندی عوامل موثر بر گرد و غبار با استفاده از مدل DPSIR و روش های تصمیم گیری در شهرستان ریگان، استان کرمان

گرد و غبار محلی ناشی از فرسایش بادی از جمله بلایای طبیعی است که عمدتا در مناطق خشک و نیمه خشک ایران مرکزی مشاهده می شود و معمولا علت آن علاوه بر شرایط طبیعی حاکم، عدم مدیریت معقول روی منابع خاک است. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر گرد و غبار محلی با استفاده از مدل DPSIR و اولویت بندی راهکار های ارایه شده با استفاده از تکنیک AHP و TOPSIS می باشد. گام اول بر اساس مرور منابع و بازدید میدانی از منطقه چرخه علت معلولی گرد و غبار بسته شد و در گام دوم با استفاده از روش سلسله مراتبی معیار ها و شاخص های مشخص شده به وسیله پرسش نامه توسط خبرگان تایید و در نرم افزار اکسپرت چویس وزن دهی و در نهایت راهکار های ارایه شده در روش TOPSIS رتبه بندی گردید. معیار های انتخاب شده بر اساس مدل DPSIR هستند که به ترتیب 4 معیار اصلی نیرو محرکه، فشار، وضعیت و اثرات است. نتایج اوزان های به دست آمده در نرم افزار اکسپرت چویس به ترتیب عبارت اند از: نیرو محرکه (397/0)، فشار (275/0)، وضعیت (186/0) و اثرات (160/0) و همچنین از میان 33 شاخص شناسایی شده، سه شاخص رشد جمعیت (075/0)، افزایش تقاضای آب (067/0) و شاخص محیط زیست (059/0) به ترتیب در رده یک تا سه قرار گرفتند. رتبه بندی پاسخ ها بر اساس نتایج روش TOPSIS مدیریت منابع آبی (592/0)، جلوگیری از سدسازی (575/0) و ریگ پاشی (75/0) بوده که به ترتیب رتبه اول تا سوم را به دست آوردند. نتایج نشان داد که مدیریت صحیح منابع آبی در حوزه های مختلف و بهره گیری از عناصر طبیعت برای حفظ آن از اهمیت بالایی در منطقه برخوردارند.