کاربرد سیستماتیک مدل تخریب در ارزیابی اثرات توسعه بر روی حوضه آبخیز سد لتیان

طی سالهای اخیر، به دلیل موقعیت خاص اقلیمی و منظر زیبای حوضه آبخیز سدلتیان، انواع توسعه نامناسب و بدون برنامه، به سوی آن کشیده شده است. تبدیل کشتزار به شهر و شهرک سازی و ویلا، آن هم در حریم رودخانه حفاظت شده جاجرود و حتی به میزان شدیدتری در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی، جاده سازی بدون برنامه و مدیریت ضعیف در کنترل خاکبرداری و خاکریزی، افزایش تراکم جمعیت، چرای بی رویه، شکار بدون جواز در مناطق حفاظت شده البرز مرکزی و ورجین، از مهمترین خسارتهای جدی منطقه مطالعاتی محسوب می شوند.
هدف از این مقاله، ارزیابی و سنجش تخریبی است که در اثر توسعه نامناسب، در محیط زیست منطقه حادث گشته و همچنین برنامه ریزی محیطی در سطح حوضه می باشد.
بدین منظور از مدل تخریب (Degradation Model) که یکی از ابزارهای مهم در جهت کمی سازی تخریب محیط زیست محسوب می گردد استفاده گردید.
در این بررسی ابتدا مرز حوضه آبخیز بر روی 5 لایه از نقشه های توپوگرافی (1:50000) رسم گردید، سپس کل حوزه به 748 واحد نشانزد (Impact Unit)، یعنی شبکه های (2×2) سانتی متر که مساحت هر شبکه بر روی زمین (1km2) محاسبه گشته، تقسیم بندی شد. پس از طی این مرحله نسبت به اجرای مدل تخریب در هر شبکه به طور مجزا اقدام گردید.
نتایج مبین آن است که تعداد 510 شبکه یعنی 68 درصد از کل 748 شبکه مورد مطالعه به دلیل شرایط طبیعی نامناسب حاکم بر آن، غیر قابل توسعه می باشد و همچنین تعداد 149 شبکه یعنی 20 درصد از کل شبکه های مورد مطالعه به دلیل تخریب ناشی از فعالیتهای انسانی و به تبع آن بالا رفتن ضریب تخریب، کیفیت توسعه را تا حدود زیادی از دست داده اند و از اولویت سوم وچهارم برخوردار گشته اند.