مطالعه تنوع هاپلوتایپی و ارتباط آلل های ریزماهواره واقع بر کروموزوم 4B گندم نان با برخی صفات زراعی

هدف از این پژوهش تعیین گروه های هاپلوتیپی و بررسی رابطه آن ها با صفات فنوتیپی به منظور دستیابی به آلل های مرتبط با صفات مطلوب زراعی در گندم نان بود. به همین منظور 34 ژنوتیپ گندم بومی منطقه خاورمیانه به همراه رقم بهاره چینی (ژنوتیپ مرجع) در قالب طرح اگمنت کشت و از نظر 12 صفت فنوتیپی کمی ارزیابی شدند. نتایج آمار توصیفی نشان داد که صفات طول ریشک و روز تا گلدهی به ترتیب بالاترین و پایین ترین ضریب تغییرات فنوتیپی را داشتند. به منظور بررسی تنوع هاپلوتایپیQTLهای مرتبط با صفات فنوتیپی واقع بر کروموزوم های 4B گندم از 10 نشانگر ریزماهواره استفاده شد. میانگین آلل های چند شکل، میزان محتوای اطلاعات چندشکلی (PIC) و شاخص قدرت (RP) به ترتیب 5/4، 29/0 و 58/1 بود. ژنوتیپ های مورد بررسی با توجه به مطابقت آللی با ژنوتیپ مرجع در کروموزوم 4B در 21 گروه هاپلوتایپی قرار گرفتند. به منظور بررسی وجود ارتباط بین صفات و نشانگرها، تجزیه واریانس در قالب طرح کاملا تصادفی با تکرار نامساوی برای تک تک نشانگرها انجام شد. در مجموع از 12 صفت مورد بررسی، برای چهار صفت ارتباط معنی دار آماری مشاهده شد. با توجه به نتایج به دست آمده از نشانگرهای ریزماهواره واقع بر کروموزوم 4B، صفات عرض دانه، تعداد دانه در سنبله و عرض برگ پرچم با نشانگر Xgwm888-4B، صفت تعداد سنبلچه در سنبله با نشانگر Xgwm891-4B و صفات عرض دانه و تعداد دانه در سنبله با نشانگر Xgwm898-4B، پیوستگی نشان دادند. برای سه صفت فنوتیپی به طور همزمان یک آلل اختصاصی در نشانگر gwm888-4B معرفی گردید. چنانچه به نژادگر علاقمند به گزینش ژنوتیپ هایی باشد که به طور همزمان سه حالت مطلوب یعنی عرض دانه و تعداد دانه در سنبله بیشتر و همچنین افزایش شاخص سطح برگ از طریق عرض برگ پرچم را داشته باشد، می تواند از آلل اختصاصی شناسایی شده (199 جفت باز) نشانگر Xgwm888-4B  استفاده کند.