جغرافیای اقتصادی و اهمیت شبکه های محلی دانش در خوشه های صنعتی؛ مورد مطالعه خوشه نفت، گاز و پتروشیمی خوزستان

در سال های اخیر توجه روزافزونی به نقش شبکه های دانش در رشد اقتصادی مناطق شده است. باور عمومی بر این است که رشد منطقه ای تا حدود زیادی تابع ارزش خلق شده درون شبکه های محلی دانش توسط بازیگران متعدد (بنگاه های صنعتی، نهادهای دانشی و نهادهای دولتی) است. تعامل های میان این بازیگران در شبکه های محلی اتفاق می افتند. هدف از این مقاله درک بهتر شبکه های محلی دانش به عنوان عامل مهم رشد منطقه ای و بررسی نقش نهادهای دانشی منطقه در این شبکه هاست. در این تحقیق، برای ارایه شواهد تجربی از ویژگی های شبکه های محلی دانش و نقش دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و نهادهای حمایتی در آنها، از مطالعه موردی با رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی و نیز به منظور جمع آوری داده های تجربی دست اول از روش پیمایش نوآوری و پیمایش شبکه استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشانگر ساختار متفاوت شبکه های رصد و پایش، جابه جایی نیروی کار و همکاری است. همچنین، نهادهای دانشی منطقه در هر یک از شبکه های دانشی خوشه صنعتی از جایگاه متفاوتی برخوردارند. از میان تعاملات بنگاه ها با نهادهای دانشی بیشترین تعداد ارتباطات به تعامل با دانشگاه های منطقه تعلق دارد. همچنین، دانشگاه های محلی مهم ترین منبع جذب نیروی کار تحصیلکرده در منطقه محسوب می شوند. اما میزان همکاری ها میان بنگاه های صنعتی و نهادهای دانشی بسیار کم رنگ است. به طور کلی، بنگاه های دارای واحد رسمی تحقیق و توسعه در مقایسه با واحدهای فاقد واحد تحقیق و توسعه، در هر سه شبکه دانشی، حضور پررنگ تری دارند.