بررسی منشا تعین اختیار در اعیان ثابته

تحلیلی که عرفا از نحوه تکون و شاکله بندی اعیان ثابته در تعینات حقی ارایه می کنند ایا قابلیت تعین اختیاری حقیقت اختیار در اعیان ثابته را دارد یا نه؟ غالب عرفا معتقدند که اعیان ثابته موجودات مختار، تمام استعدادهای ثبوت یافته مخصوص به خود را در مرتبه علم ذاتی حق تعالی، از ازل الی الابد به صورت ذاتی، لایتغیر و ثبوتی دارا بوده و حقیقت اختیار در اعیان ثابته موجودات مختار، جزء شیون ذاتی اقتضایات اعیان ثابته است، طبق قاعده " الذاتی لایعلل "، اختیار در اعیان ثابته تعین ساز و منشا بردار نیست. این نظریه مستلزم جبرگرایی است. در این مقاله با نقد نگاه تک ساحتی (حیثیت تقیدیه نفادی) به شکل گیری اقتضایات ذاتی اعیان ثابته، با روش تحلیلی عقلی و با استمداد از مبانی دینی، در صدد اثبات این نظریه هستیم که اقتضایات ثبوت یافته در اعیان ثابته که بر اساس ترتب علی و معلولی عرفانی (حیثیت تعلیلیه اندراجی) در اثر فرایند امتزاج اسماء ایجاد شده، فاعل علمی در این فرایند، تناکح و تعین اسماء ثلاثه علم و قدرت و اراده حق تعالی بر اساس میزان پذیرش استعدادهای ثبوت یافته در اعیان ثابته خواهد بود و ثمره این تحلیل انطباق با نظریه امر بین الامرین است.