مقایسه موردی عملکرد تابستانه راهبردهای توسعه بام سبز و بام خنک بر کیفیت هوا در کلان شهر تهران

پیامدهای نامطلوب گسترش کلان شهرها ازجمله جزیره گرمایی شهری و آلودگی هوا توجه مدیران شهری را به اتخاذ راهکارهای بهبود شرایط محیطی جلب کرده است. با توجه به مساحت زیاد بام ها در مناطق شهری، به کارگیری فناوری های نوین و سازگار با محیط زیست ازجمله توسعه بام سبز و خنک با تعدیل جزیره گرمایی می تواند نقش مثبتی در کاهش مصرف انرژی سرمایشی و بهبود کیفیت هوا ایفا کند. به منظور بررسی بازخورد متقابل پارامترهای هواشناسی و تغییر در ساختار شهری و مطالعه اثرهای محتمل جانبی آن بر کیفیت هوا، شبیه سازی عددی راهبردهای بام سبز و بام خنک با استفاده از مدل کنوپی شهری جفت شده هواشناسی- شیمی جو (WRF/Chem/SLUCM) در بازه زمانی 15 تا 30 ژوین سال 2016 در کلان شهر تهران انجام شده است. نتایج نشان می دهد که توسعه بام خنک با میانگین شبانه روزی کاهش دما (C 65/0-) و کاهش شار گرمای محسوس (2 W/m57-) نقش مثبتی در تعدیل جزیره گرمایی تهران دارد. همچنین کاهش غلظت سطحی آلاینده های جوی نشان می دهد که کاهش ارتفاع لایه مرزی و تلاطم در نتیجه کاهش دما تغییر محسوسی در وضعیت کیفیت هوا ایجاد نکرده است. توسعه بام سبز، کاهش (افزایش) روزانه (شبانه) دمای هوا را به همراه داشته است. افزایش دما در طول شب محسوس (C 53/0+) و نتیجه گسیلندگی بالای پوشش گیاهی و همچنین کاهش سرعت باد در مجاورت سطح بام سبز است که روند تهویه طبیعی شهر را کندتر می کند. مقایسه عملکرد این راهبردها نشان می دهد که بام خنک اثر سرمایشی محسوس تری نسبت به بام سبز ایجاد می کند و روند کاهش آلاینده ها به ویژه در طول شب در راهبرد بام خنک مطلوب تر ارزیابی می شود؛ بنابراین با توجه به وابستگی اثربخشی سرمایشی بام سبز به میزان رطوبت خاک و مقایسه هزینه های احداث بام خنک و نیاز نداشتن آن به زیرساخت های خاص، توسعه بام خنک در کلان شهر تهران توصیه می شود.