تحلیل هجویۀ سیاسی شاعران اندلس

هجو یکی از گونه‌های پویای ادبی است که در شعر برخی از شاعران عصر اندلس فراوان دیده شده است. پس از ظهور اسلام شعر هجو از حوزه فردی و قبیلگی خارج و در عرصه دین و سیاست داخل شد.گاه شاعران اندلس در هجویه‌های خود از ابزار طنز برای بیان اغراض و اهداف خود استفاده کرده‌اند و بدین‌وسیله در مقام منتقد اجتماعی و سیاسی در برابر قدرت‌های سیاسی ایستاده‌اند. آنچه در این مقاله مورد پژوهش قرار گرفته، آشکار کردن مضامین سیاسی در هجویه‌های شاعران اندلس است، بدین‌معنا که آنها در هجوهایشان از چه مضامین سیاسی بهره برده‌اند. از جمله این مضامین، می‌توان به ریاکار، گرگ‌صفت، ناپاک، فاسد، رشوه‌گیر، ستمکار و ظالم، بدرفتار و بی‌اصالت بودن اشاره کرد، که این مضامین را به امیران، فرماندهان جنگی، قاضیان و فقیهان نسبت داده‌اند. این شاعران در بسیاری از این مضامین با صراحت بیان و بدون ترس و جانبداری به مخالفت و انتقاد از این طبقات سیاسی پرداخته‌اند. کاربرد برخی صور بلاغی مانند تشبیه و استعاره و همچنین برخی محسنات لفظی در هجویه‌های سیاسی سبب زیبایی هجویه‌ها و جلب مخاطبان شده است.