بازشناسی جایگاه روسیه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

با وقوع انقلاب اسلامی شاهد تحول گفتمانی در سیاست خارجی ایران بودیم. پیامد این تحول، دگرگونی در نقش و جایگاه بازیگران نظام بین‌الملل در سیاست خارجی ایران بود. یکی از دولت‌هایی که از دهه دوم انقلاب به‌تدریج جایگاه نوینی در سیاست خارجی ایران به‌دست آورد و به‌عنوان یک کنش‌گر مهم نظام بین‌الملل به بازیگری ماهر در روابط خارجی ایران تبدیل شد، فدراسیون روسیه است. این کشور علاوه‌بر پیوندهای سنتی ناشی از همجواری، روابط سیاسی و اقتصادی دیرپایی با ایران داشته است. در این زمینه هدف این مقاله «فهم تاریخی جایگاه روسیه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» است. پرسش مقاله از این قرار است که «کدام پندارها و مولفه‌ها به جایگاه روسیه در سیاست خارجی ایران تعین بخشیده و آیا این جایگاه در سیاست خارجی ج.ا. ایران دستخوش تغییر و تحول شده است؟». فرضیه مقاله این‌گونه تدوین یافته که «ساختار نظام بین‌الملل و ساخت درونی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران و ادراک تصمیم‌گیرندگان آن از ماهیت نظام سیاسی ایران موجب قوام‌بخشی جایگاه روسیه در استراتژی سیاست خارجی ایران شده، به‌گونه‌ای که جایگاه و اهمیت آن کشور در جهت‌گیری سیاست خارجی دولت‌های مختلف در ج.ا. ایران یکسان بوده است. اگرچه به تناسب محذورات بین‌المللی روسیه و تحول در سیاست خارجی آن، گاهی روابط دو کشور دچار نوسان می‌شود». روش پژوهش توصیفی-  تحلیلی و  چارچوب نظری واقع‌گرایی نوکلاسیک است.