مدل‌سازی و پیش‌بینی خشکسالی هواشناسی با استفاده از مدل سری زمانی SARIMA در نمونه‌های اقلیمی مختلف ایران

این مطالعه با هدف پیش‌بینی خشکسالی هواشناسی، کاربرد مدل آماری سری زمانی SARIMA را در نمونه‌های اقلیمی مختلف ایران مورد ارزیابی قرار داده است. به این منظور از شاخص خشکسالی SPI در مقیاس 12 ماهه استفاده شد. داده های بارش طی یک دوره 20 ساله (2019-2000) در 7 ایستگاه سینوپتیک ایران واقع در نمونه‌های اقلیمی متفاوت از فراخشک تا بسیار مرطوب بکار گرفته شد. مدل سری زمانی SARIMA پس از بررسی ایستایی و فصلی بودن داده‌های بارش در محیط نرم افزار MiniTab توسعه داده شد. از دو معیار اطلاعاتی آکاییکه (AIC) و بیزین (BIC) جهت تشخیص مدل بهینه استفاده گردید. نتایج نشان داد که با توجه به روند تناوبی و فصلی متغیر بارش، استفاده از مدل SARIMA در تمامی ایستگاه‌های مطالعاتی مناسب می‌باشد. نمودارهای باقیمانده‌های بارش در ایستگاه‌های مطالعاتی بسیار نزدیک به حالت نرمال بوده و عملکرد مدل در پیش‌بینی بارش و در نتیجه خشکسالی رضایت‌بخش بود. همچنین انتظار می‌رود که در اقلیم‌ های فراخشک معتدل، نیمه خشک سردسیر و فراسرد، مدیترانه ای معتدل، مرطوب سردسیر و بسیار مرطوب نوع الف و ب به ترتیب احتمال رخداد خشکسالی شدید، خشکسالی متوسط، وضعیت نرمال و ترسالی ملایم رخ دهد.